Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pograniczejakokategoriabadawcza-różnorodnośćstanowiskteoretycznychiempirycznych
sprawądosyćzłożoną,ponieważprocesyintegracyjneiasymilacyjnestale
zamazująróżniceetniczne.Zacieranieowychróżniczachodziwświado-
mościjednostek,częstowśródmieszkańcówtegosamegomiastaczywsi.
Granicenarodowościoweprzebiegająwświadomościjednostekibrakjest
jasnookreślonychzakresów,dlategotakasytuacjaczęstoprowadzidotwo-
rzeniasiękonfliktówiwzajemnychantagonizmów.
NatomiastG.Babiński,opisującproblematykęnarodową,uważa,że
Πwspółczesnepogranicza,amożejużtylkogranicekulturnarodowych,mają
częstowyłączniesubiektywnyisymbolicznycharakter,gdyżczęstoniema
tamnawetróżnicjęzykowych[...].Oznaczato,żezdecydowaniemniejszego
znaczeniawtakzdefiniowanychobszarachpograniczanabieraprzestrzeń
fizyczna,któraprzecieżjestpodstawowymkonstytutywnymczynnikiem
tradycyjniepojmowanychpogranicz.Pograniczestajesiębardziejprze-
strzeniąkulturową,wprostsymbolicznąniżfizyczną”27.Wedługtegosta-
nowiskapograniczeutożsamianejestnietylkojakoterytorium,leczjako
pewnasytuacja,wjakiejznalazłsięczłowiekbądźgrupaspołeczna.Jest
bardziejprzestrzeniąkulturowo-symbolicznąniżfizyczną.Pograniczejest
więcnieliniądzielącąbądźodgraniczającąjakąśczęśćodwiększejcałości,
leczsferąprzejściowąmiędzydwomalubwięcejnarodami.
1.3.Wokółproblematykibadańpogranicza
Wchwiliobecnejliteraturasocjologicznajestbogata,jeślichodzioilość
publikacjidotyczącychproblematykipogranicza.Wostatnimczasiewy-
kreowałysięośrodkiakademickie,któreanalizująproblemypogranicza,
organizująkonferencje,sympozja,prowadząsystematyczniebadaniana-
ukowe.Możemywymienićgłówneośrodki,wktórychogniskujesiępraca
nadpoznaniemspecyfikipogranicza.WPolscesątom.in.:Białystok,Kato-
wice,Kraków,Rzeszów,Szczecin,Wrocław,ZielonaGóra.
Mającnauwadzeogromnądynamikęwzrostuzainteresowaniasiętymi
problemami,należyobiektywniestwierdzić,żedodziśbrakujedokładnie
wypracowanejiprzemyślanejmetodologiibadań.Wpraktycedziejesię
tak,żeokreślonybadacz,przystępującdobadań,stosujewłasnysposób
dobórmetoditechnikbadawczychorazprowadzianalizywokółproblema-
tykiprzezsiebiewybranejiokreślonej.Brakściśleokreślonegowarsztatu
badańisprecyzowanejproblematykiprowadzidoogromnychrozbieżności
wtematycebadań,anasilenietrudnościnastępujepodczasinterpretacji
ichwyników.Stądtrudnowymagaćodbadaczy,abyprzedstawiliokreślone
teoriefunkcjonującewobrębiepograniczaiskorelowalijezprowadzony-
mibadaniami.Zazwyczajpodczaswyjaśnianiaproblemówbadaczstosuje
takieteorie,któresąmubliskiezracjispecjalizacjinaukowej,którąpre-
zentuje,inaichpodstawiestarasięrozstrzygnąćpostawioneprzezsiebie
hipotezybadawcze.
27
G.Babiński,Pograniczeł,s.20-22.
17
