Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wychowaniedzieciimłodzieży...
powinnypozostawaćdodyspozycjisamorządów,któremajązkoleidecydowaćopozio-
miekształcenia,profilachszkółiichliczbie.Realizująctegotypupolitykęuniknąćmożna
nadmiernejingerencjipaństwawdziedziny,októrychdecydowaćpowinniwdużej
mierzerodzice,wpływającnasamorządywmiejscowościach,wktórychmieszkają
24
.
Tenjegopostulat,bardzosłusznyigodnywprowadzeniawżycie,nigdyniedoczekałsię
jednakrealizacji.Dlaczegotaksięstało?Wydajesię,żeodpowiedźwczęścimożnaznaleźć
uA.Smołalskiego,którypisał,żewnaszymkrajuwładzeszkolnetradycyjnieuznawały
zasłuszneingerowaniewżycieszkoły,regulującjejfunkcjonowaniewbardzoniekiedy
drobnychszczegółach.ΠWładzeszkolne—pisałtenbadaczdziejówoświaty—wykazy-
wałynadmiernątroskęoodgórneuregulowaniemożliwiewszelkichspraw,jakiemogły
wystąpićwpodległychiminstytucjachoświatowych.Normowanoodgórnienawettakie
sprawy,wktórychmożnabyłozostawićpoledoinicjatywysamymszkołomiinnym
placówkomoświatowym,jaknp.przebiegapeliszkolnych,konkursówrecytatorskich,
organizacjakółekzainteresowań,opracowywaniegazetekściennych,dekoracjapomiesz-
czeń,krójmundurkówifartuszkauczniowskiegoitd.Drobiazgowośćiszczegółowość
byłycharakterystycznymicechamiregulacjiprawnejwpolskiejoświacie.Tawłaściwość
niejestjednakwynalazkiemokresupowojennego.[ł]Wokresiemiędzywojennymipo-
wojennymposzliśmytradycyjnymtorem.Tylkotreśćimotywacjaideowatejregulacji
uległyzasadniczejzmianiewporównaniuzpoprzednimiokresamihistorycznymi”
25
.
Rolaizadaniaszkoływprocesiewychowawczym
Jużodśredniowieczawznanychwobszarzecywilizacjiłacińskiejpoglądachdoty-
czącychproblematykiszkołyiwychowaniaorazmodelachfunkcjonowaniaszkolnictwa
inauczaniaścierałysiędwiekonkurencyjnekoncepcje,którezdobywałysobiewróżnych
okresachwieluzwolenników,adoktórychkrytycznieustosunkowałsięśw.Tomasz
zAkwinu,przedstawiającwłasnypomysł,opartynazdroworozsądkowejobserwacji
naturyczłowiekaidoświadczeniachpoprzednichpokoleńnauczycieliiwychowawców.
Koncepcjeowe,któreomówiłwspółczesnynambadaczmyśliAkwinatyks.M.Mróz,
miałyswoichzwolennikówwczasachWoronieckiegoidodzisiajsąprzywoływane.
Stądteż,jaksięwydaje,wartojeprzypomnieć.
PierwszaznichwywodziłasięodPlatona,drugazaśodAwerroesa.Jakwiadomo,
starożytnytwórcasystemufilozofiiidealistycznejuważał,żewiedzaczłowiekajest
wrodzona(duszajegobowiemprzebywałaprzedjegonarodzeniemsięwświecieidei,
kontemplującbezpośrednioPrawdę,DobroiPiękno),azdobywaniejejwżyciuziemskim
24
J.Woroniecki,Państwoiszkoła…,s.54.
25
A.Smołalski,HistorycznepodstawyteoriiorganizacjiszkolnictwawPolsce,t.3:Zagadnieniaadmi-
nistracjiedukacyjnej,Kraków1999,s.58.
34
