Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JózefLipiec
pierwiastków–animacyjnyiekspresyjny,ideologicznyiorganizacyjny,moralny
iestetycznyporówni?
Porapowrócićwięcdopytańwyjściowych:jakibyłbyświatbezCoubertina?
Jakibyłbysportbezjegoaksjologicznejwizji?Odpowiedzi–choćniebezkrytycz-
ne–zmierzaćbędąwstronęoddaniasprawiedliwościwielkiemuwizjonerowi.
CaławieloletniadebataisamorozstrzygnięciesporuoCoubertinaprzebiegać
musząnawielupłaszczyznach:prawdyhistorycznej,ofertyaksjologicznej,ambi-
cjiuniwersalnychiwreszciesukcesóworganizacyjnychparexcellence.
FundamentalnymosiągnięciemCoubertinaokazałasiękoncepcjabudowy
ideowegomostumiędzyantykiemawspółczesnością.Materiałemtejkonstrukcji
stałasięwizjaOlimpii,przerzuconaponadwiekamiiponadkulturami.Punktami
granicznymimiałyokazaćsiędwamityzłotegowieku,tamtenzeszczytowego
etapugreckichpolisorazgreckiejflozofiisztuki,zdrugiejstronynadchodzący
złotywiekświatowejkulturyolimpijskiej,którejzalążkiem,modelemisymbolem
stajesięstadionigrzysk.Niktprzedniminiktponimtakzapamiętaleniebronił
teoriiwięziponadhistorycznej.Coubertinwielerazyrozmijałsięzfaktami.Nie
dostrzegłonpartycypacyjnejograniczonościzasadystarożytnej,iżwigrzyskach
biorąudziałtylkowolnimężczyźnioczystogreckimrodowodzie.Persowie,Egip-
cjanieiŻydzibylizgórywykluczenizdobrodziejstwolimpizmu,podobniejaknie-
wolnicyikobiety.Coubertinniedopatrzyłsięwgreckimwzorcużadnychuchybień
wsferzenormalnychludzkichprzewinień,np.oszustw,korupcjiibrutalności.Co
najważniejsze,niezwróciłuwaginaistotnąokoliczność,iżgreckieświętokuczci
Zeusaprzekroczyłowpóźniejszychwiekachbarieryjednejreligiiijednejnacji,
funkcjonującjeszczeprzezosiemstulecipoerzePlatonaiPeryklesa.Taczęść
realnejtradycjizostałaprzemilczana,alboświadomie–jakobalastikrzywezwier-
ciadłodlawyidealizowanegoobrazuHelladyprzedmacedońskiejiprzedrzym-
skiej,alboteżzpowoduniedostatecznejwiedzybaronaocałymantyku(nauki
historyczneznajdowałysięzresztąwstadiumbadańcząstkowych).
TraktowanieCoubertinajakoautorytetuwdziedziniehistoriijestzresztąnie-
porozumieniem.Znacznieważniejszejestbowiemsamoprzesłaniejegointerpre-
tacji,szlachetnewintencjachisłusznewkonsekwencjach.ZhistoriiGrecjiwziął
totylko,cobyłopotrzebnewcharakterzebudulcanowejioryginalnejkonstrukcji,
mianowicieprawdęfaktówodpowiedniodobranychiprawdęinterpretacjicelowej.
Czypoddanyretuszowiportretigrzysk–wedlewyobrażeńCoubertina–miałpra-
wostaćsiępodstawąkanonicznejwykładniaksjologicznejwięziztradycją?Jak
najbardziej,botakiejestpraworozwojukultury.
Najdosadniejrzeczujmując,francuskianimatornowożytnegoolimpizmu
zaczerpnąłodpowiedniowyselekcjonowanewątkizprzeszłościstarożytnego
agonuantykupoto,abywramachWielkiejAnalogiidaćpowtórneżycieuśpio-
nejidei.Cowięcej,szłooszansęnietylkodlapróżnejintencjonalnościlubdla
odległej,nieokreślonejperspektywy,lecztakżeoprojektmożliwydorealizacji
jużteraz,zaraz,naprzełomieXIXiXXw.RozbitąpolitycznieGrecjęzłotejery
potraktowałwięcjakomodelświatawspółczesnego,zakładającprzydatność
zasadyekechejrii,przedewszystkimjednakcudownąmockatarktycznąiwy-
chowawcząwartościsportowegoagonu.Olimpiawystąpiławtedynietylkojako
