Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
23
takżeweWstępiedolingwistykitekstuRobertaA.deBeaugrande)aiWolfganga
U.Dresslera(1990,s.43-44).Wśródpolskichbadaczytakdefiniowalitekstrów-
nieżAndrzejBogusławski(1983,s.7-31)iGrzegorzMajkowski(2007,s.25,
35).ZujęciemtympolemizująJerzyBartmińskiiStanisławaNiebrzegowska-
-Bartmińska,którzyprzekonują,żepełnowartościowymtekstemmożebyćpoje-
dynczezdanie,anawetjedenwyraz,choć-jakpiszą-vtypoweteksty(zwłaszcza
gdyprzywołujemypotocznerozumienieterminu)sądłuższeodzdania,sącią-
gamizdań,prototypowymprzypadkiemtekstujestwięctekstwielozdaniowy”
(Bartmiński,Niebrzegowska-Bartmińska2009,s.44-48).Tekstprototypowy
towedługBartmińskichtekstspełniającysiedemwyznacznikówtekstowości
wymienionychprzezR.A.deBeaugrande)aiW.U.Dresslera(1990,s.20-31),
natomiasttekstyjednozdaniowelubjednowyrazowespełniajątylkotrzyztych
kryteriów:informatywność,intencjonalnośćisytuacyjność.Tenazywanesą
przezbadaczyvtekstamiminimalnymi”;sątonp.:formułygrzecznościowe,przy-
słowia,sloganyreklamowe,sloganywyborcze.Autorzyzastrzegająjednocześnie,
żekomunikatjestpełnowartościowymtekstem,jeśliodbiorcajestwstaniena
niegozareagować(Bartmiński,Niebrzegowska-Bartmińska2009,s.44-45).
Dodatkowekryteriauznaniakomunikatuzatekstwprowadzoneprzezautorów
Tekstologiitorozpoznanieiprzypisaniemuintencjiorazmożliwośćpoddaniago
interpretacjiwkategoriachgatunkumowy(tamże,s.48).Namożliwośćistnie-
niajednozdaniowychtekstówwskazujetakżeAleksanderWilkoń.Wedługniego
teksttovprzekazpisanyluboralnytworzącyskończonylubnieskończonyciąg
zdańlubjednozdanie(bądźwyrażeniewfunkcjizdania),związanyzokreślonym
gatunkiem,funkcjąistrukturąsemantycznąponadzdaniową.Jesttociąglinearny,
któryjednakmateżstrukturęparadygmatyczną,pionowąwzakresieorganizacji
semantycznejtematu”(Wilkoń2002,s.9).
TeresaDobrzyńska,jednazprekursorekpolskichbadańnadtekstem,wska-
zuje,żetekstamimożnanazywaćtylkociągijęzykoweowyraźniezaznaczonych
granicachpoczątkuikońca,tylkovwypowiedzicałościowe”(Dobrzyńska1991,
s.143).Badaczkastwierdza,żevabymócpostępowaćdalejztekstemjakozkohe-
rentnąsekwencjąwyrażeń,musimywtejsekwencjirozpoznaćjedencałościowy
komunikat-pewnąfunkcjonującądlaokreślonegocelucałość,wydzielonązpo-
tokuinnychzdarzeńjęzykowychipozajęzykowych.Istnienietekstu,możliwość
jegointerpretacjizależąodwyrazistościgranicciągu”(Dobrzyńska2010,s.294),
av[ł]wyznacznikipoczątkuikońcawypowiedzispełniajązasadnicząrolęprzy
ustalaniustatusuciągujęzykowegojakotekstu”(tamże,s.297).A.Wilkońdo-
wodzinatomiastistnieniatekstówotwartych(niemającychformalnychgranic
początkuikońcaanijednegotematu),podającprzykładywspółczesnychtekstów
literackichidialogówpotocznych(Wilkoń2002,s.34-36).
Piszącointerpretacjitekstu,T.Dobrzyńskawyraźniewskazujenarolęod-
biorcywuznaniuciąguzdańzatekst.Dajetymsamymdozrozumienia,żekażdy
tekstjestskładnikiemaktukomunikacji.GrażynaHabrajskatraktujetękwestię
