Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
245678910111213141516
ływania,interakcji.Wtymwzajemnymoddziaływaniuprzezsłowa
iczyny,czyliprzezrozmowę,dyskusję,debatę,spór,wszystko,cosię
odbywanarynku,naateńskiejinietylkoateńskiejagorze,otóżpoprzezto
mediumkomunikacyjnegodialogupodmiotypodtrzymująnieustannie,
jakgdybywciążnanowowytwarzająobszartego,cowspólne,owo
koinon
.
Koinoniapolitike
,czylito,coRzymianieprzełożąpotemdośćwiernie
jako
respublica
,rzeczpospolita–takiejestpierwotneznaczenietego
polskiegowyrażenia.Rzeczpospolita,rzeczpospólna,wspólnasprawa
wszystkich–takmożnabytoobjaśnić.
ZarazemwinterpretacjiiopisieArystotelesadobrzewidać,żewspól-
notajesttożsamazpaństwem–towłaśniewyrażaformuła
koinonia
politike
.Napierwszyplanwysuwasięzatemzdecydowaniepolityczność
tejetycznejwspólnoty.
Polis
topaństwo,aleoczywiścietakżeiprzede
wszystkimmiasto.Klasycznademokracjagreckatodemokracjamiejska;
jejnieodłącznącechąjest,chciałobysiępowiedzieć,urbaniczność,to,że
przestrzeńjawności,publicznegomówieniaidziałaniajestściślezlo-
kalizowana:właśnienarynku,wmieście,naulicy.Sokrateszresztą
mówiwktórymśmiejscuuPlatona,żeniebędziechodziłzamiasto;chyba
w
Fajdrosie
4
,napoczątku,jesttakiładnymoment,gdyuczniowiechcągo
wyciągnąćnałonoprzyrody,trochęsobieprzytymzniegokpiąc:"nigdy
chybaniewystawiłeś,Sokratesie,nosapozamurymiasta,zobacz,jak
tamjestpięknie,rzeki,drzewa,góry”.NacoSokratesodpowiada:"rzeki,
drzewa,górymnienieinteresują,odnichniemogęsięniczegonauczyć.
Nauczyćmogęsiętylkoodludzinaulicy,wmieście”.Otóżtamiejskość,
tanieusuwalnaurbanicznośćpublicznejsferydyskursuikomunikacji
tworzytustrukturalny,bardzoistotnyelement.
Grecka
polis
topaństwo,którejestmiastem,iodwrotnie.Dokładnie
zresztątosamomówiteżłacińskiprzekład,rzymska
civitas
.
Civitas
to
równieżmiasto,ajednocześniepaństwo.
Civitasdei
–napiszejeszcze
świętyAugustyn,itojużpraktyczniepoupadkuCesarstwaRzymskiego,
kolebkiśredniowieczachrześcijańskiego–
państwoBoże.
Tyleżeowo
państwoBożeniejestjużmiastem,przypominaraczejimperium,to,
cozmiasta,zgreckiej
polis
uczyniliRzymianie.Alewsamymjęzyku
zbieżnośćpozostała.
Civitas
to
polis
.Podobniegrecki
polites
–toteżjest
termin,którywartomiećwpamięci.
Polites
,czyliobywatel,człowiek
polis
.Todokładnyodpowiednikłacińskiego
civis
.
Civis
toteżobywatel.
Ijestwtymzawarteijedno,idrugie.Takjakwgreckim
polites
,który
4Platon,
Fajdros
,przeł.W.Witwicki,PWN,Warszawa1958.
7
