Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy.Metodykapracy
Historiaideiwnajszerszymsensietegookreśleniapojawiłasięwrazzpo-
czątkamifilozofiijakotakiej,itonietylkowznaczeniuzachodnioeuropejskim,
związanymzestarożytnąGrecją,aletakżewkulturachniezachodnich16.Wielu
klasykówmyślifilozoficznejispołecznejuprawiałorefleksję,którązdzisiejszej
perspektywyokreślićmożnajakohistorięidei.Jakocharakterystycznyprzy-
kładpodajesięczęstoKsięgęIIPolityki,wktórejArystotelesrozważapoglądy
swoichpoprzednikównatematspołeczeństwidealnychikrytykujeniektórych
znich,azwłaszczaPlatonazjegopostulatamiwspólnotywłasności17.Jednak
jeślinajogólniejsządefinicjętejeklektycznejizróżnicowanejdyscyplinysfor-
mułujemyzaRyanemjakorozmowęzpoprzednikami18,towartomiećświa-
domość,żemyślfilozoficznaispołecznabeztegodialoguprawdopodobnienie
byłabymożliwa.Uprawianiehistoriiideijestciągłympowrotemwprzeszłość
irozpatrywaniemtego,comielidopowiedzeniapoprzednicy19.Wtymsensie
historykamiideibyliwswoistysposób,opróczArystotelesa:św.Augustyniśw.
Tomasz,Machiavelli,MicheldeMontaigne,Hobbes,Montesquieu,Tocque-
ville,KarolMarks,FryderykNietzscheiwieluinnych.
Jakoodrębnadyscyplinahistoriaideiwyłoniłasięwpierwszejpołowie
XXwieku.RolęjejtwórcyprzypisujesięamerykańskiemufilozofowiArthuro-
wiOnckenowiLovejoyowi.ByłontwórcąregularniespotykającegosięKlubu
HistoriiIdeinaswojejmacierzystejuczelni,UniwersytecieJohnsaHopkinsa,
jakrównieżzałożycielemukazującegosiędodziśJournaloftheHistoryofIdeas.
W1936rokuukazałasięjegoksiążkaTheGreatChainofBeing:AStudyofthe
HistoryofanIdea20,opartanacykluwykładówim.WilliamaJamesawygło-
szonychnaUniwersytecieHarvarda.Lovejoyrozważawniejdziejetytułowej
koncepcjiwielkiegołańcuchabytu(łac.scalanaturae),wywodzącejsięzfilozo-
fiistarożytnejGrecjiiopisującejświatjakosystemopartynahierarchiibytów,
odnajwyższychponajniższe,czyliodbogów,przezanioły,ludziizwierzęta,
porośliny.
Książkazawierajednakrównieżrozważanianatemathistoriiideijakodys-
cyplinyijejmetodologii.Lovejoydefiniujehistorięideiwodniesieniudohi-
storiifilozofii.Jestonawedługniegodziedzinąbardziejniżhistoriafilozofii
16GeorgeKlosko,Introduction,w:tegoż(red.),TeOxfordHandbookoftheHistoryofPolit-
icalPhilosophy,OxfordUniversityPress,Oxford2013,s.1.
17Tamże.
18Tamże,s.2.
19Tamże.
20ArthurO.Lovejoy,TeGreatChainofBeing:AStudyoftheHistoryofanIdea,Harvard
UniversityPress,Cambridge,MA1936.Wyd.pol.:Wielkiłańcuchbytu.Studiumhistoriipewnej
idei,przeł.A.Przybysławski,wyd.2popr.,WydawnictwoSłowo/ObrazTerytoria,Gdańsk2011.
Natematznaczeniatejksiążkipatrz:SimoKnuuttila,Introduction,w:tegoż(red.),Reforgingthe
GreatChainofBeing:StudiesoftheHistoryofModalTeories,D.ReidelPub.Co.,Dordrecht-
Boston1981;PeterE.Gordon,WhatisIntellectualHistory?AFranklyPartisanIntroductionto
aFrequentlyMisunderstoodField,http://projects.iq.harvard.edu/files/history/files/what_is_in-
tell_history_pgordon_mar2012.pdf(dostęp:18.10.2017).
29