Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wyższewykształceniearynekpracy.Studiummetodologiczno-empiryczne
Koncepcjęrynkupracy,definiowanegojakoinstytucjażyciaspołecznego,
atakżemiejscespotkaniadziałającychpodmiotówiwymianywartości,moż-
napowiązaćzelementami,którewystępująwramachszczególnegopodejścia
wteoriiwymiany.ChodzituonurtreprezentowanyprzezPeteraM.Blaua,który
charakteryzowałpostępowanieskierowanenapoznawanieroliwartościkulturo-
wychinormwprocesachzachodzącychwzłożonychstrukturachspołecznych,
wkształtowaniuporządkuspołecznegoorazstosunkówmiędzygrupamiijed-
nostkami(Blau2009:227).Wceluprzybliżeniategoujęciawartozacytować
samegoautora:
Wartościwspólneróżnegotypumożnauznaćzaczynnikipośredniczącewtransakcjach
społecznych,którerozszerzająobszarinterakcjispołecznychistrukturęstosunkówspołecznych
wczasieiprzestrzenispołecznej.Zgodacodowartościspołecznychsłużyjakopodstawaroz-
szerzaniazasięgutransakcjispołecznychpozagranicebezpośrednichkontaktówspołecznych
iutrwaleniastrukturspołecznychpozaczasżycialudzi.Standardywartościmożnauznaćza
czynnikipośredniczącewżyciuspołecznymwdwojakimtegosłowaznaczeniu:kontekstwartości
stanowimedium,którekształtujeformęrelacjispołecznych;natomiastwspólnewartościogni-
wamipośredniczącymidlazwiązkówspołecznychitransakcjinawielkąskalę.Zasadęmożna
zilustrować,wykorzystująckomunikacjęspołecznąjakoanalogię,choćśrodkikomunikacjinie
oczywiściewartościamispołecznymi(Blau2009:235).
Blauwyróżniłczterytypywartościspołecznych,czyliwartości:partyku-
larystyczne(środkisolidarności),uniwersalistyczne(środkiwymianyizróżni-
cowania),legitymizujące(środkiorganizacji)orazideałyopozycyjne(środki
reorganizacji).Posłużyłsięprzytymrozróżnieniemmiędzypartykularyzmem
iuniwersalizmem,wprowadzonymprzezTalcotaParsonsaiEdwardaA.Shilsa
(1951)11.Kryterium,któreodróżniatetypystandardówkształtującychorienta-
cjeludziwobecsiebiestanowito,czyonezależne,czyteżniezależneodspecy-
ficznychrelacjimiędzynimi,azasadniczoodcechstatusu.Przykładodwołujesię
dozasaddoborukandydatówdopracy,wktórympodano,żenanormyuniwer-
salistycznewskazywałobyocenianieopartenazasługach,natomiastnepotyzm
oznaczałbyobecnośćnormpartykularystycznych.Zewzględunazadanianiniej-
szegostudiumwartoprzywołaćkilkainnych,istotnychkwestiiprzedstawionych
wtejkoncepcji.JakpodajeBlau,opisanekryteriumdostarczamiaroperacyjnych
pojęćteoretycznych,dziękiimplikacjomdotyczącymstrukturyspołecznejdanej
zbiorowości:posiadaniecechlubdokonańpowszechniecenionychzapewniajed-
nostkomprestiżiwładzę,dlategostandardyuniwersalistycznestanowiąpodstawę
zróżnicowaniastatususpołecznego.Przyczymouniwersalizmiecechświad-
czyzasadniczoto,żeludziejeceniąniezależnieodtego,czysamijeposiadają,
11Wbibliografiininiejszegoopracowaniaznajdujesięopisprzywołanejpracyautorów,ale
wydanejw1962roku.