Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rynekpracyjakoprzedmiotbadań
57
aktywnościludzkiej.Siłaroboczastanowiczynnikprodukcji,aleDkupowana”
jestzdolnośćwykonywaniapracy,którawiążesię,codośćoczywiste,zjejDno-
śnikiem”
,czylipracującymczłowiekiem.Wymagatopodejściadopracyludz-
kiejzarównowkategoriachprzedmiotowych,jaki-możeprzedewszystkim
-podmiotowych.Szczególnejestteżznaczeniepłacy,któradominujewśród
wymiernychkryteriówwyceny,leczniewyczerpujeichzestawu.Istotnąrolę
wkształtowaniusytuacjipracyipostawodgrywajązatemaspektypozaekono-
miczne,chociażichrolawramachstosunkówspołecznychirecepcjimechani-
zmówrynkowychmożesięujawniaćwróżnymstopniu.
Perspektywarynkowaipodejściaobecnewteoriachrynkupracyprzyczy-
niająsiędostosowaniawbadaniachsferypracyokreślonejterminologii,wtymdo
koncentrowaniauwaginaujęciachpracyjakoDtowaru”czyprzedmiotuswoistej
Dtransakcji”
.Możetobudzićkontrowersje,zwłaszczagdyniezostajeuwzględnio-
nypodmiotowywymiarpracy,któryłączysięzjejwykonywaniem,motywacją,
zaangażowaniemsiłludzkichizezdolnościami.Wliteraturzewykazujesięliczne
korzyściujęciarynkowego,polegającenamożliwościopisudziałańpodmiotów
rynkupracyiichwzajemnychrelacji,podstawiregułtychrelacji,stopniaich
instytucjonalizacjiitrwałości.Wprowadzenietejperspektywywodniesieniudo
elementówwymianywymagauwzględnieniadwóchwymiarówpracy-przed-
miotowegoipodmiotowego33.Jesttokonsekwencjaumiejscowieniabadańcech
pracodawcówicechpracobiorcówwramachkoncepcjiopisującychmechanizmy
rynkowe,zezwróceniemszczególnejuwaginareguły,któreobowiązująwrela-
cjachmiędzystronamipopytuipodażypracy.Podstawąjestzałożenie,żepraca
jesttowarem,apłacatocenapracyczyinaczejsiłyroboczej.Płacajesttutrak-
towanajakowynagrodzeniejednegozczynnikówprodukcjilubjakokategoria
dochodu(wynagrodzeniezapracę).Niejesttorównoznacznezpomniejsza-
niemznaczeniapodmiotowegopracy,deprecjacjąjejwartościibrakiemsza-
cunkuwobecpodmiotowejrolipracującegoczłowieka.Uznaniezatowarpracy
wykonywanejnadanymstanowiskumożebyćuważanezaprzejawrespektowa-
niaidocenianiajejwartości,wyrażanejpoprzezcenę.Dysponujesięraczejwy-
miernymkryteriumwymiany,zasadysprawiedliwegoocenianiaiodpowiedniego
wynagradzania.Wśródnajważniejszychuzasadnieńpodejściaprzedmiotowego
czy,jaksięjerównieżokreśla,Dtowarowo-cenowego”
,podawaneargumenty
typu:pozyskaniesiłypracowników(potencjalnejpracy);ustalenieprzedmiotu
wymiany;oparciestosunkówpracynazasadachumówiporozumień;dokony-
waniewycenypracynarynku,któryjestkategoriąekonomicznązestronąpopy-
towąipodażowąorazinstytucjamiiinstrumentami;uwzględnianiekonkurencji
33Argumentydotycząceprzedmiotowo-towarowegoujęciapracyopracowanonapodstawie
zestawieniawykonanegoprzezAnnęLipkę(199;:12n.).