Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rynekpracyjakoprzedmiotbadań
61
hierarchicznegoporządkowania.Dozasadniczychczynnikówformującychza-
liczano:rozwójnaukiitechniki,pojawieniesięnowoczesnychtechnologii,typ
ustrojuspołeczno-politycznegoigospodarczego,zmianywsystemachorgani-
zacyjnychzakładówiinstytucjipracy,politykęrynkupracy,kształcenieiwy-
chowaniezawodowe.Takujmowaneprocesyzawodotwórcze,stanowiącczęść
procesówkształtowaniasięspołecznegopodziałupracy,jednocześniesprzyjają
odgraniczaniugruppracownikówwykonującychpodobnedziałania.Prowadzito
dołączeniasięwcharakterystyczneipodlegającedyferencjacjikategorie,costaje
siępodstawąstratyfikacjispołecznejideterminantązróżnicowaniaspołecznego
(Szczepański1961:1;3).Współcześnie,analizującczynnikizawodotwórcze,
równieżakcentujesięzjawiskowyodrębnianiaposzczególnychrodzajówpracy
wnowyzawód.Wymagatowystąpieniazmianwzakresietakichaspektów,jak:
wytwarzanienowegoproduktulubusługi,odrębnośćczynnościwstosunkudo
podejmowanychwramachdotychczasowychzawodów,odmiennośćmetody
itechnologiiwykonywaniapracy,stosowanienowychtechnikinarzędzi.Waż-
nyjestudziałposzczególnychelementówwdefinicjikażdegozzawodów.Wre-
zultacieproponujesięstosowaniepojęciaDprofiliwymagańkwalifikacyjnych”
,
pomocnegoprzyopisieipozwalającegoprzezwyciężyćniejasnościdefinicyjne
danegozawoduczyspecjalności(Jacukowicz2004:164-169).Ustalenieprze-
bieguprocesówzawodotwórczychprzysparzajednakwielutrudnościdefinicyj-
nychioperacyjnych.Jesttokonsekwencjąuwzględnieniakryteriówdyferencjacji
wewnętrznej(specjalności)izewnętrznej,czylimożliwościporównaniaprofesji
różniącychsiępodstawąspecyfikacji.podstawętworzywiedzateoretyczna
(skodyfikowana),praktyczna(umiejętności)isposóbwykonywania,naktóry
składająsięwymagania,aleiwłaściwościpracującychosób(uzdolnienia,pre-
dyspozycje).Wogólnymrozumieniumożnadokonaćopisuzakresuwiedzy
izadań,sposobówrealizacji.Natomiastwarunkimiejscaicechywykonawców
mogąbyćczynnikamidalszejspecyfikacji,częstowystępującwpostacizakresu
obowiązków.
KategoriaDpracazawodowa”będzietuzatemdefiniowanaogólnie,jako
świadomeicelowedziałanieskierowanenarealizacjęzadania,opartenawie-
dzyiumiejętnościachwynikającychzokreślonegoprzygotowaniazawodowego,
polegającenawykorzystywaniuśrodkóworazwykonywaniuczynnościodpowia-
dającychtreściicharakterowidanejprofesji.Zperspektywypracownika,praca
zawodowamożebyćujmowanajakopodstawarealizacjiwartościizaspokajania
potrzeb,wwymiarzejednostkowymispołecznym,formującpozycjęspołeczną
iekonomicznąosobypracującejorazjejrodziny.Napodstawiedefinicjizawo-
dupowstajecharakterystykacechpracyzawodowej,takichjak:celowość,sys-
tematyczność,trwałośćispójnośćdziałań(ciągłośćczynnościowa),realizacja
napodstawiekwalifikacjinabytychformalniei/lubwtokupraktyki(spójność