Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
A
DAM
F
AŁOWSKI
kolimagaIsankibądźpłozydoprzewożeniatowarów’
Etymologiasłowaniepewna.Najchętniejwskazywanonajegoorientalną
proweniencję.WedługSławskiego:„robiwrażenieprastarej(możejużpsł.
dial.)pożyczkizewschodu”(Sławski1952-1982,2:511).Tymsamymtro-
pempodążaBańkowski,którytraktujekolimagęjakops.płn.-słow.*kolimagъ,
*kolimagaInamiot-jurtanakołach’,pisząctakojegorodowodzie:„Możeto
nazwamongolskiegowozu-namiotuzczasupierwszegonajazdyTatarów
(w1241),zest.tur.*qualy-maqIwysokiwóz-namiot”(Bańkowski1:755).Po-
wtarzatustanowiskoESUM(2:511)iESBM(4:120-121);
odumarszczyznaImajątekpozmarłym’
Jedynyśladruskiprowadzidostukr.отумерщинаIвыморочноеиму-
щество’(XVIITymczenko2003,2:73).Zarodzimościązdajesięprze-
mawiaćmnogośćwariantówfonetyczno-słowotwórczychleksemu,por.
otumarszczyzna,odmarczyzna,odmarszczyzna,odumarczyzna,odumarłszczyzna,
odumartek,odumerłczyzna,odumiarczyzna,odumorIopłatazwiązanazobjęciem
spadkuprzezpoddanego,teżspadekpozmarłymbezpotomniekmieciu,
przypadającywłaścicielowiwsi’(MSZP212-213);
osielczyna||osielszczyzna||osiedlszczyznaIopłatazanowoosiadłego
chłopa’
Por.pol.daw.osiedlczyzna,osielczyna,osielczyznaIwprawieruskimopłataza
nowoosiadłegochłopa,uiszczanaprzeznowegopanapoprzedniemu’
(MSZP205).Wyrazniemadokumentacjiwhistorycznejleksykografii
wschodniosłowiańskiej;
podymszczyzna||podymszczynaIrodzajdaniny’[podymszczyzna||
poddymszczyzna]
Por.pol.daw.podymczyzna,poddymczyzna,podymszczyna,podymszczyzna
praw.IdaninanarzeczpanującegouiszczananaRusiCzerwonejoddymu,
tj.zagrody,tzw.podymne’(MSZP229).Wyrazdobrzezaświadczonywru-
skimpiśmiennictwiehistorycznym,por.подымъщинаIвидподатiвiддво-
раякгосподарськоїодиницiоподаткування’(1471SSM2:171);по-
дымщинаIподымнаяподать’(1590Tymczenko2003,2:143);
pogłówszczyznaIrodzajdaniny’
Por.stukr.поголовщинаIпоголовнаяподать’(XVII-XVIIITymczenko
2003,2:127).NiewątpliwiewdawnejPolscenazwapogłówszczyznaustępuje,
codochronologiiiczęstościużycia,terminowipogłowie(reg.pogłówie)Ipoda-
tekściąganyzosady(wsi,miasta,gminyżydowskiej)wedługliczbyludzi
(mieszkańców),ściślejgłówrodzin,tzn.osóbpłcimęskiejżonatych’XIII
(niecopóźniejpogłówne1355)(Bańkowski2:675);