Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1
WorksoftheWesternElectricCompanywpobliżuCicerowstanieIllinois
wStanachZjednoczonych.Weksperymentachprzeprowadzanychwzakła-
dachHawthorneposłużylisięwiedzązpsychologiispołecznej.Wynikiich
pracwykazały,żepracownicyniesąnarzędziamiiniesądodatkiemdo
maszyny,aleprezentujązłożonyzestawosobowościorazżewspółdziałają
zsobąwgrupie.Wedługtychbadaczy,ulepszeniepracyipodniesienie
wydajnościmożenastąpićzapomocąhumanizacjiśrodowiskapracy
zatrudnionych,aniezapomocąrealizacjinaukowychzasadF.Taylora.
Badaczytychnazwanorelacjonistami.
Relacjoniścirozpoznaliprzyczynytworzeniasięgrupnieformalnych,
takichjakchęćprzynależnościiakceptacjawarunkówgrupy,wyrażających
sięwzasadzie:niemówićzwierzchnikowitego,comogłobywyrządzić
krzywdękoledze,pracowaćzwydajnościąustalonąprzezgrupę.Ponadto
wykazali,żezmęczenieimonotonia,wywołanespecjalizacjąpracy,powinny
byćrozpatrywanezpunktuwidzeniapsychologicznegoifizycznego.Zalecali
równieżstosowanietakichśrodkówpoprawywynikówpracy,jak:partycy-
pacyjnezarządzanie,ulepszoneporozumiewaniesię,uznaniegodności
ludzkiej,dobrekontaktymiędzyludźmi.Wadąrelacjonistówbyłaich
tendencjadogłoszeniapoglądu,żetylkorobotnicy,którzysąszczęśliwi,
mogąpracowaćwydajnie.Jednakichpoglądyzostałyzastąpioneprzez
modernistów.Wadąichteoriibyłtakżebrakpolemikizzasadamiklasycznej
teoriizarządzania,takimijakspecjalizacjazadań,porządek,stabilnośćczy
kontrola,orazniedocenianietychzasad.Poszukiwalijedyniecharakterystyk
zachowaniaiwrezultaciedoszlidowniosku,iżchociażpieniądzjestważnym
motywatorem,towiększośćludzijestchętnaprzyjąćswojewynagrodzenie
takżewniepieniężnejformie,jakludzkiegotraktowania,osobistejuwagi
ipoczuciaważności.
InnymbadaczemzachowańludzkichjestDouglasMcGregor
3
,który
w1960r.opublikowałswojeteorie,nazwaneteoriąXiteoriąY
4
.Po-
czątkowosądził,żeteoriaYjestpodstawąwzrostufirmy,anastępnie
stwierdził,iżsłużyonawspółpracyzludźmi.
Teoretycyzzakresubiurokracjitwierdzili,iżkadrapowinnabyć
zatrudniananawyspecjalizowanychstanowiskach,działaćwedługustalo-
nychregułistandardówiwykonywaćsweobowiązkiustalonewcześniejdla
bezimiennejosoby.
Filozofiateoretykówadministracjiibiurokracjibyłapodobnado
siebie,gdyżjedniidrudzypragnęlisformułowaćzasadyradzeniasobiez
ludźmi.Byłyjednakmiędzynimidwieistotneróżnice.Pierwszapolegałana
tym,iżteoretycyadministracjipoświęcaliuwagęfunkcjomdziałalności
3
D.M.McGregor,TheHumanSideofEnterprise,McGraw-Hill,NewYork1985.
4
Bliższeomówienietychteoriiznajdujesięwrozdzialeoprzywództwie.