Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zostałaewakuowanaprzezNiemców.
Czasamizmarliśnilisięosobomtrzecimizaichpośrednictwem
ratowaliswoichbliskich.DoktorEdwardReicherpowyjściu
zwarszawskiegogettaukrywałsiępostroniearyjskiej.Jakwiększość
Żydówwpodobnejsytuacji,wielokrotniemusiałbłyskawicznie
opuszczaćmieszkanieiznajdowałsięnaulicy.Pewnegorazu
wieczorem,gdyniemiałdokądpójść,naulicyKoszykowejuratowała
goprostytutka,zapraszającdosiebie.Taprzyzwoitakobieta
przechowywałagoprzezkilkatygodni;gdyprzyjmowałaklientów,
lokowałaReicherawwannie.Pewnegodniaobudziłagowcześnierano:
„«Miałamdziwnysen,paniedoktorze–powiedziałazdeprymowana.
–Śniłamcałeswojeżycie,aleodtyłu,oddniadzisiejszegodowczesnej
młodości.Zobaczyłamweśniemojąmatkę–dobrą,kochanąkobietę.
Poszłazemnądokościołaitamzobaczyłamtysiącetrupichczaszek.
Wszystkiesięporuszały.Matkawzięłamniezarękęipowiedziała,
żegroziminiebezpieczeństwo!».Różaspojrzałanamnieuważnie.Była
bardzowstrząśnięta.«Paniedoktorze,tojestostrzeżenie.Niechpan
prędkostądodejdzie.Niechpanopuścimojemieszkanie,zanimstanie
sięcośzłego».Pośpiesznieumyłemsięiogoliłem,podziękowałem
serdeczniezagościnę[...]Opuściłemmójazyl.Tegodnianiczłegonie
wydarzyłosięuRóży,alewtrzydnipóźniejGestapowtargnęłownocy
dojejmieszkania.SzukaliŻyda”66.
Zmarliratowalipośrednioibezpośrednio,wspieraliidawalinadzieję.
MążGityHopfeldzostałzabityprzezNiemców,onasamauciekła
zrodzinnejwsiSadurkitużprzedwysiedleniemitułałasięzdwojgiem
dziecipookolicy.Przepędzanalubprzyjmowananakilkadni,krążyła
polasachipolach.ZniechęconaiumęczonamodliłasiędoBoga
oratunek.Wewspomnieniachzapisałaoprzeżyciachpewnejnocy:„gdy
wkońcuusnęłam,weśnieukazałasięmojazmarłamatka.Stanęłaobok
mnie,uśmiechającsięipodałamibutelkęciepłegomleka.«Dosizfar
dikinderlech»(todladzieci)–powiedziaławjidyszizniknęła.
Obudziłamsięibyłamjakośpocieszonaprzeztensen”67.Podobnie
pocieszyłaChaninęMalachijegomatka.Wprowadzonymwukryciu
wspólniezżonądziennikuChaninazanotował:„Śniłomisię,
żeprzechodzącprzezjezdnię,ujrzałemnawzniesieniupostaćkobiety
