Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NajważniejszekartyzdziejówGrecji
wybrałbyjejednakbezwzględunato,jakiejestwrzeczywistości[...]Słowo«ojczyzna»
jesttedypierwszeinajbliższesercuzewszystkich’’(Lukian,Pochwałaojczystego
miasta,przekł.W.Madyda).
WepocearchaicznejuformowałsięostateczniewGrecjisystemorganizacji
państwowej.PorozpadzieustrojurodowegowwiekachodXIIdoIXprzedChr.
powstałytzw.miasta-państwa(gr.poleis),którestanowiłytypowydlaGrecjitwór
polityczny.Rządywmiastach-państwachsprawowaliteoretyczniewszyscyobywatele.
Byłytoniezależne,samorządneorganizmypaństwowe,działającenazasadzie
porozumieniamiędzyobywatelami.PolisgreckazarównowGrecjiwłaściwej,jak
iwkoloniachgreckich,rozsianychpocałymówczesnymświecie,byłazregułyrządzona
przezarystokrację.Wniektórychgreckichmiastach-państwach(naprzykładwAte-
nach,wArgos,KoryncieczySparcie)zachowałsiętytułkrólewskinaoznaczenie
pewnychurzędników,niezaśjakoodpowiednikwładzymonarszej.Jedyniena
peryferiachświatagreckiegoutrzymałasięrzeczywistawładzakrólewska,jakna
przykładwMacedoniiczyEpirze.Rządyarystokracjiwmiastach-państwachepoki
archaicznejopierałysięnawładzyrady,któraskładałasięzprzedstawicielinajzamoż-
niejszychinajbardziejwpływowychrodówdanegomiasta.Wykonawcamipostanowień
radybylimianowaniprzezniąurzędnicy.Owielemniejszeznaczenieniżarystokratycz-
nerodymiaływgreckichmiastach-państwachzgromadzenialudowe.Uprzywilejowa-
napozycjaarystokracjiwgreckichpoleiswynikałazjejbogactwa,któregoźródłamibyła
wielkawłasnośćziemskaihodowla,wszczególnościhodowlakoni.
19
Dorowie–zamieszkiwaliterenypołudniowo-zachodnie,Peloponezorazwyspy,m.in.:Kretę,TeręiRodos
Jonowie–mieszkaliwAttyceinapołudniowo-zachodnichwybrzeżachAzjiMniejszej
Eolowie–osiedlilisięwTesalii,BeocjiinawyspieLesbos
Kolonizacjagrecka
SzczególneznaczeniedlacałejGrecjiwepocearchaicznejmiałakolonizacja.Trwała
onaodpołowyVIIIw.dopołowyVIw.przedChr.izewzględunaswójzasięg
irozmachnosiwhistoriimiano,,wielkiejkolonizacji’’.Kolonizacjagreckaprzebiegała
wdwóchetapach:pierwszy,rozpoczętyokoło750r.przedChr.,objąłwyspyiwybrzeża
MorzaJońskiego,SycylięipołudniowąItalię,wreszcieLidięipołudniowewybrzeża
dzisiejszejFrancji.Wdrugimetapie,po650r.przedChr.,kolonizacjawkroczyłana
wybrzeżaMorzaCzarnego,gdziewkrótkimczasiepowstałomnóstwogreckichmiast,
gminiosad.PrzyczynąkolonizacjibyłozjednejstronyprzeludnienieGrecjiwłaściwej,
brakziemi,zbożaisurowców,zdrugiejzaśstronyzatargispołecznelubpolityczne.
WposzukiwaniulepszychwarunkówżyciaGrecyopuszczaliwłasnemiasta-państwa
izakładalikoloniewróżnychrejonachówczesnegoświata.Pewnąrolęodgrywałatu
równieżtypowadlaGrekówżądzapoznaniaświata,zamiłowaniedodalekichpodróży.
OdpołowyVIIw.przedChr.rozpoczęłasiękolonizacjaEgiptu,gdziemieszkańcy
MiletuzałożyliwdelcieNilumiastoNaukratis.W631r.przedChr.mieszkańcywyspy
