Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osiągnięciewłaściwegokształtuizespoleniesięnasadyztrzonem.Istnieją
istotneróżniceuwarunkowanedymorfizmempłciowym.Udziewcząt2lata
wcześniej(16–17rokżycia)niżuchłopców(18–20rokżycia)następujezespo-
lenienasadizakończeniewzrastania.
Dojrzewaniekośćcapozostajepodwpływemczynnikówgenetycznych,hor-
monalnychorazuwarunkowańśrodowiskowych,głównieodżywienia.Zreguły
istniejeścisłepowiązaniewiekukostnegozwiekiemmorfologicznymiogól-
nymdojrzewaniemustroju.Uchłopcówpojawieniesiętrzeszczkikciukajest
sygnałeminicjacjirozwojupłciowego.Zakończenietegookresuzbiegasię
zpowstaniemkościozrostutrzonuznasadądalsząpaliczkówręki.Udziewcząt
pojawieniesiętrzeszczkisygnalizujerychłewystąpieniemenarche.
Uchłopców,zwłaszczawokresiepokwitania,średniawiekukostnego
kształtujesięnaogółponiżejwiekukalendarzowego,udziewcząt–odwrotnie.
Większąpodatnośćnawpływyśrodowiskowestwierdzasięuchłopców.Unich
teżdyspersjawiekukostnegojestwiększaiczęstszejestjegoopóźnienie.
Wprzypadkudysharmoniirozwojuwiększeznaczenieprzypisujesięnasa-
domkościdługichniżwielokształtnymkościomnadgarstka,bardziejpodatnym
np.naniedoboryżywieniowe.
Wskaźnikibiochemiczne
Doznanychjużdawno,arównieżrzadziejużywanych,należąniektórebioche-
micznewskaźnikirozwoju,opartenaoznaczaniuwydalaniahydroksyproliny
(Hyp)ikreatyniny(kreat.)zmoczem.Uzyskanewartościkorelujesięzewzro-
stemimasąciałabadanych;korzystajączokreślonegowzoru,wyliczasię
współczynniki:
zhydroksyprolinowo-wzrostowy(Hyp/W):Hyp(mM/l)×wys.(cm)/kreat.
(mM/l);
zhydroksyprolinowo-wagowy(Hyp/Wag):Hyp(mM/l)×masa(kg)/kreat.
(mM/l);
zhydroksyprolinowo-kreatyninowy(Hyp/Kreat).
Innemiernikizdrowiairozwoju
Wydzielaniehydroksyprolinyjestwdużymstopniuzwiązanezestadiumroz-
wojubiologicznegoistanowiczuływskaźnikzmiandynamikirozwoju,dlatego
teżpowyższewspółczynnikimogąszybciejinformowaćozachodzącychzmia-
nachniżwynikipomiarówantropometrycznych.
Corazczęściejwocenierozwojuwykorzystujesięrównieżwskaźniki
sprawnościiwydolnościfizycznej(fizjologia,kulturafizyczna)lubpoziom
rozwojuumysłowego(II),emocjonalnegoispołecznego(psychologia,socjo-
logia).Równieżoneuznanezostałyzacennepozytywnewskaźnikiocenystanu
53
