Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyjmujesię,żeudziewczątfazaprzedpokwitaniowakończysięwystąpie-
niemmenarche(pierwszamiesiączka).Uchłopcówgranicatejfazyjesttrudna
dookreślenia.Możeniąbyćszczytszybkościprzyrostuwysokościciała.Odpo-
wiadaonIVstadiumrozwojowemuchłopców,podobniejakmenarcheudziew-
cząt.Pierwszapolucja–biologicznyodpowiednikmenarcheudziewcząt–czę-
stobywaniedostrzegalna.
Młodszywiekszkolnywznacznejczęścipokrywasięzprzedpokwitaniową
faząobojętnopłciową,stanowiącąwstępnyetapdojrzewaniapłciowego.
Występowaniesomatycznychobjawówdojrzewaniapłciowegouwarunko-
wanejestwielomaczynnikami.Czasichpojawianiasięzależyodczynników
klimatycznychirasy.Istotnąrolęodgrywajątakżeuwarunkowaniagenetyczne
(np.wpływyrodzicielskie,typbudowyciała)iśrodowiskowe(żywienie,praca).
Bezpośredniojednakichwystępowaniepozostajepodwpływembodźcówneu-
rohormonalnych.Zaprawidłowegraniceokresudojrzewaniapłciowegozwykle
przyjmujesiędladziewczątprzedziałwiekowy8–16lat,dlachłopców10–17
lat.Dwalatakrańcowewpodanymzakresiewiekutopograniczenormy,„strefa
alarmowa”,okresobserwacyjny.
Dojrzewaniepłciowedziewcząt
Pierwszymwidocznymobjawemdojrzewaniapłciowegodziewczątjestpo-
większeniegruczołówpiersiowych,tzw.stadiumpączka(M
2).Zazwyczajprzy-
padaonomiędzy11a11,5rż.iwystępujepodwpływemhormonuluteotropo-
wego(LTH).Poprzedzajejednak,niezawszedostrzeganewocenieklinicznej,
wydzielaniezpochwyśluzuoodczyniekwaśnym(fluorpubertalis),efektsty-
mulacjiestrogennejirozwojupałeczekDöderleina.
Objawomtymtowarzyszylubnieznaczniejewyprzedzaprzyspieszenietem-
pawzrastania,tzw.pokwitaniowyskokwysokościciała.Udziewczątwystępuje
onzwyklew12rż.,ok.6–12miesięcyprzedmenarche.Przyrostwzrostuwy-
nosiwówczas8–10cm.Zwiększasięrównieżtkankatłuszczowa,zlokalizacją
typowądlapłciżeńskiej(biodra,pośladki,piersi).Wydatniezaznaczonyjestteż
skokpokwitaniowyszerokościbioder(ok.11,5rż.)orazzmianakształtumied-
nicy.Wszystkietezmianydecydująosylwetcekobiecej.
PełnyrozwójpiersidostadiumM
5następujewokresieok.5lat,niekiedy
bezwyraźnegozaznaczeniastadiumM
4.Wtymzakresieistniejąindywidualne
różnice,zależneodtypukonstytucjonalnegoorazwynikającezodmiennejdy-
namikiprocesudojrzewania.
Około1/
3dziewcząt,zwłaszczapóźnodojrzewających,oektomorficznymty-
piebudowyciała,nieosiągastadiumM
5przedciążą.Występującaniekiedy
asymetriawielkościpiersi,nieprzekraczającajednegostadiumrozwojowego,
uważanajestzawariantfizjologiirozwoju.Trudnośćocenystadiumrozwoju
piersimożezaistniećudziewczątotyłych.Pomocnebywająwówczaswielkość
izabarwienieotoczkibrodawki.
28
