Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójiwzrosttwarzy
•hiperplazja,czylizwiększaniesięliczby
komórek;
•wydzielaniesięsubstancjizewnątrzko-
mórkowej,przyczyniającejsiędozwięk-
szeniaobjętościdanejtkanki.
Ostatniprocesmaszczególneznaczenie
wówczas,gdywydzielonymateriałzewnątrz-
komórkowyulegawapnieniu,gdyżodróż-
niatowzrosttkanektwardych(kości,zęby,
chrząstki)odwzrostutkanekmiękkich.
Wzrosttkanekmiękkich(iniezwapniałych
chrząstekwobrębieukładuszkieletowego)
opierasięgłównienahipertrofiiihiperpla-
zji,którezachodząwcałejobjętościtkanki.
Ichwynikiemjestwzrostśródmiąższowy.
Możetutakżezachodzićwydzielaniesub-
stancjizewnątrzkomórkowej(którajednak
nieulegazwapnieniu),aletodwapierwsze
procesysącharakterystycznedlategorodza-
juwzrostu.
Rozwójtwarzyopierasięnatrzechgru-
pachzjawisk,takichjak:
1.Rozrost,czylizmianyilościowezwiązane
zezwiększeniemwymiarówimasyciała.
2.Różnicowanie,obejmująceprocesypro-
wadzącedozmianystruktury;np.:prze-
budowakomórekitkanekorazzwiązana
ztymzmianaichskładuchemicznego
(cyto-ihistogeneza),grupowanietkanek
wukładyizespoły(organogeneza)oraz
zmianaproporcjiciałaiwzajemnedosto-
sowywaniesięorganów(typogeneza).
3.Dojrzewanie,czylidoskonaleniefunkcji
poszczególnychnarządów(specjalizacja).
Ważnejesttakżedostrajaniesiętychpro-
cesówdorozwojucałegoorganizmu.
Procesyrozwojowesązesobąściślepowią-
zane,następująwokreślonejkolejności,co
dotyczyzarównocechmorfologicznych,jak
iwszystkichczynnościorganizmu.
2.2.10.Typykostnienia
Podczascałegookresuwzrostutrwająpro-
cesytworzeniaorazprzebudowy(przemo-
delowywania)kości,coumożliwiapowięk-
szaniestrukturkostnychzzachowaniem
kształtuiproporcji.Kościrosnąprzede
wszystkimprzezapozycję(nadbudowę)na
powierzchniachzewnętrznychkości.Pro-
cesynadbudowynazewnętrznejwarstwie
korowejprzebiegająrównoleglezprocesami
resorpcji(niszczenia)kościnaprzeciwległej,
wewnętrznejwarstwiekorowej.Wwyniku
obutychprocesówdochodzidozwiększe-
niasięwymiarówkości,atakżeprzesunięć,
polegającychnatym,żesąsiadującezesobą
kościodsuwająsięodsiebiezpowoduprzy-
rostuswojejmasywobrębierozciągliwych
połączeń,takichjakszwy,chrząstkozrosty
istawy.Jeżeliprocesyapozycjiiresorpcji
sązrównoważone,grubośćkościpozostaje
niezmieniona,natomiastwokresierozwo-
jowym,kiedyprzeważająprocesyapozycji,
kościstopniowozwiększająswojewymiary.
Zębypodążajązaprzesuwaniemsięzębodo-
łów,zachowującswojepołożenie.Kośćprzy-
stosowujesiędozmieniającychsięobciążeń,
następująrównolegleprocesyapozycji(po
stroniewzrostu)iresorpcji(postronieprze-
ciwnej).
Wyróżniasiętrzytypykostnienia:
1.Kostnienieśródchrzęstne(ossyfikacja
enchondralna)–kośćjesttworzona
wstępniejakochrząstka,następniezastę-
powanatkankąkostną.
2.Kostnienieochrzęstne(ossyfikacjape-
richondralna)–kostnieniezaczynasię
wochrzęstnej:komórkimezenchymalne
różnicująsiędoosteoblastów,którejesz-
czeprzedskostnieniemotaczająwposta-
cimankietutrzon,wpływającnakieru-
nekkostnienia.Kostnienieochrzęstne
rozpoczynasięwytworzeniempierwot-
nejkościgąbczastej(przemianąchon-
droblastówwchrząstkępęcherzykową
iodkładaniemsięwapniawmatrycy
międzykomórkowej).Naczyniakrwio-
nośnewnikajądomezenchymy,której
komórkiróżnicująsięnaosteoblasty
ichondroklasty(komórkichrząstkogub-
ne).Teostatnieresorbująchrząstkę,
11
