Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.OrganizacjauczelniIIIfali
29
Stensaker2014:497–516).Wdrożenia,innowacjeiwspółpracazotoczeniemrównież
mogąbyćprzykładempołączeniacentralizacjizdecentralizacją.
Napoziomiezarządzaniacałymsystememstymulowanajestwspółpracazotocze-
niem,alewiększośćimplementacjiizarządzaniaprojektamirealizujesięnapoziomie
wydziałów(Pughetal.2018:1835–1855).Organizacjauczelniłączącejkoncentrację
zrozproszeniemkontrolimaczęstocharakterścisły”napoziomiecentralii„luźny”
naszczebluwydziałów(przyzastosowaniurozróżnieniaKarlaE.Weickanaluźne
iścisłesystemy)(Nelson2014:1144–1156;Weick1976).Kadraakademickawuczelni
możewbardziejelastycznysposóbodgrywaćrole,koncentrującsięwdanymcza-
sienawybranychaspektachmisji,podczasgdyadministracjajestwyspecjalizowana.
Zarządzanieulegastopniowejrozbudowie,obejmującprocesyplanowania,
controllingu,kierowaniażnymiobszaramifunkcjonalnymiorganizacji.Przybiera
zarównoformyplanoweianalityczne,jakiprzedsiębiorczeikreatywne.Ogólną
tendencjąwzarządzaniujestpołączenieprzedsiębiorczościzprofesjonalizacją.
Profesjonalizacjizarządzaniasłużąrozbudowaispecjalizacjaadministracjiuczelni,
wskładktórejwchodząrównieżzawodowimenedżerowie,niebędącypracownikami
akademickimi.Tworzytopotencjalnezagrożeniebiurokratyzacjąuczelni,alemoże
byćniwelowaneprzezrozwójprzywództwatransformacyjnego,kulturyprzedsiębior-
czościorazpartycypacjipracownikówwprocesachorganizacyjnych(Vogel,Kaghan
2001:358–364).
Wsferzenansowaniapojawiająsiętrzytendencje.Pierwsza,którąmożna
datowaćnalata70.XXwieku,toograniczenianansowaniabudżetowego,wszcze-
gólnościpochodzącegoodpaństwa.Powodujetoposzukiwanienowychźródeł
środkówpotrzebnychnautrzymanieirozwójuczelni.Drugitrend,dywersykacja
strumieninansowych,jestmożliwydzięki:(1)rozwojowipraktycznej,trzeciejmisji,
polegającejnawspółpracyzotoczeniem,(2)pozyskiwaniufunduszyodsponso-
rów,(3)skutecznyminwestycjomkapitałuzapasowego(endowment),nadwyżek
nansowychlubzyskówwprzypadkuuczelniforprot,(4)restrukturyzacjiuczelni,
(5)wprowadzeniupłatnościlubwspółpłaceniazastudia.Trzeciacechatorozwój
rozliczalnościuczelniwaspekcienansowym,pozwalającejnaskutecznąrachunko-
wośćorazwerykacjęefektywnościekonomicznejrealizacjicelówidziałaniacałej
uczelni(Sotirakou2004:345–372).
NadzórnaduczelniamiIIIfalizależyodsystemuszkolnictwa,rodzajuuczelni
(publiczna,niepubliczna),statutuiprzyjętychrozwiązańnadzorczych(governance).
Ogólniewuczelniachniepublicznychzazwyczajmamydoczynieniazmniejszym
nadzoremwładzcentralnychwporównaniuzpublicznymi,jednakkontrolaze
stronyzałożycielauczelniprywatnejjestczęstoduża(Carnegie,Tuck2010:431–441;
Donina,Paleari2019:193–219;Lee2016:261–277).Autonomiauczelnipozostajena
poziomieniższymwporównaniuzuniwersytetemtypuhumboldtowskiego,cozależy
jednakodsystemuszkolnictwa.Możnawskazaćnaogólniejszązasadęwpolitykach
publicznychwielukrajów,polegającąnawyznaczaniuogólnychregułpoliczalności
istandardówjakościdlauczelni,przypozostawieniuznacznejautonomiicodo
metodrealizacjicelów(Clark2001;Etzkowitz2016:83–97).
Wolnośćakademickaznajdujesięnaniższympoziomiewporównaniuztra-
dycyjnymiuniwersytetamiIIIfali.Ograniczeniemjeststosowaniepolitykinaukowej