Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ZofiaDuniewska
organizacji)50.Nakształttworzonychprzezprawodawcęzasadprawaoraznaichpoj-
mowaniewpraktycznymużyciurzutująteżwymiernietzw.niezorganizowane,nie-
formalne,niezinstytucjonalizowaneźródłaprawa,aczasemrównieżnormypoza-
prawne.Wwieluzasadachprawaznalazłyodzwierciedleniezwłaszczauniwersalne
kanony(standardy)moralne51.Niezawszejednaksąoneinkorporowanedosystemu
prawa.Przykonstruowaniuzasadprawaistotnemogąbyćrównieżnormyetyczneczy
deontologiczne,któretylkosporadyczniesąlegitymizowaneprzezustawodawcę
(np.normyzawartewKodeksieetykilekarskiej)52.Obecnieniemałeznaczenieprzy
kreowaniuiformułowaniuzasadprawaprzypisaćnależyponadtounormowaniom
zaliczanymdosoftlaw53,zawartymnp.wlicznychrekomendacjach,rezolucjach,zale-
ceniachczyopiniach.
Zzaproponowanychpowyżejustaleńwynika,żepodstawowymźródłemibudulcem
zasadprawajestsamoprawo,wpierwszejkolejnościwerbalizującejetekstyprawne.
PodobneprzekonaniewyraziłE.Smoktunowicz,akcentując,żezasadyprawamuszą
wywodzićsięwpierwszymrzędziezprzepisówprawa,conieznaczy,żemusząbyćich
dosłownympowtórzeniem.Niezmieniatofaktu,żeprzyrekonstrukcjizasadnie-
odzownejestsięganiendoelementównajistotniejszychdladanegoprzepisulubprze-
pisów”54.Sposobyprawnegowyrażeniazasadprawaniesąjednakowe.Niektórezasady
sąwysłowioneexplicitewtekstachprawnych,choćniezawszeokreślanesąmianem
zasad.Innezasadywyartykułowanesąwformiepośredniej.Zdarzasię,żezasada
prawnawyprowadzanajestzinnejzbiorczoujętejzasady(np.wywodzonazzasady
demokratycznegopaństwaprawnegozasadaochronyprawsłusznienabytych)55bądź
zcałegozłożonegozespołuprzepisówzapomocązabiegówargumentacyjnych.Jak
50TrafniezauważaJ.Zimmermann,że:nRegulacjeadministracyjnoprawnepowinnysięopierać
ozasadyiprawarządzącefunkcjonowaniemadministracjipublicznej”-J.Zimmermann,Aksjomatyprawa
administracyjnego,Warszawa2013,s.21.Ozasadachorganizacjiadministracjipaństwowejpisał
m.in.J.Filipek,Prawoadministracyjne.Instytucjeogólne,cz.1,Kraków1995,s.67in.Ozasadachprawnych
itechniczno-organizacyjnychpisałZ.Rybicki[w:]Z.Rybicki,S.Piątek,Zarysprawa...,s.80-103.
J.S.Langrodzwracałuwagęnasięganieprzezprawnikówadministracjidozasadczerpanychzprawa
cywilnego-J.S.Langrod,Instytucjeprawa...,s.56-57.
51ZdaniemJ.Zimmermannajednązpodstawowychwartościprawajestjegomoralność-
J.Zimmermann,Aksjomaty...,s.78.
52SzerzejP.Łabieniec,Etyka-etykazawodowa-prawo(zarysproblematyki),nProkurator”2002/2(10),
s.28in.
53Dobrymprzykłademmożebyćrekomendacja(80)2z11.03.1980r.KomitetuMinistrówRadyEuropy
dotyczącawykonywaniadyskrecjonalnychkompetencjiwładzadministracyjnychczyrekomendacjaR(91)
z13.02.1991r.KomitetuMinistrówdlaPaństwCzłonkowskichwsprawiesankcjiadministracyjnych.Tekst
tychrekomendacjizamieszczonowopracowaniuT.Jasudowicza,Administracjawobecprawczłowieka,
Toruń1996,s.odpowiednio:85-99oraz129-132.
54E.Smoktunowicz,Zasadyogólne...,s.56.
55JaktwierdząL.LeszczyńskiiG.Maroń,zasada,któraniejestwysłowionabezpośrednio
wtekścieprawnym,nuchodzizalogicznąlubinstrumentalnąkonsekwencjęinnej-mającejjużumocowanie
wtekścieprawnym-zasadyprawa”-L.Leszczyński,G.Maroń,Zasadyprawaigeneralneklauzule
odsyłającewoperatywnejwykładniprawa,AnnalesUMCS2013/60,s.147.Zdaniemtychautorów
obowiązywaniezasadymożnawyprowadzaćteżzfaktujejaksjologicznego(wramachaksjologiiprawnej)
wynikaniazinnejzasady-tamże;zob.teżM.Kordela,Możliwośćsystemuzasadprawa[w:]Systemprawny
aporządekprawny,red.O.Bogucki,S.Czepita,Szczecin2008,s.63.
