Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
MIĘDZYBADACZAMI
Znaczenie,jakiedlaprzebieguiwynikuwyborówmająichformalnereguły,od
dziesięciolecijestprzedmiotemnaukowejdebaty[Antoszewski/Herbut2006,Ba-
linski/Young2001,Cox1997,Gallagher1992,Grofman/Lijphart2003,Haman
2003,Herbart1937,Lijphart1994,Markowski2007b,Nohlen2004,Norris2004,
Sartori1994,Taagepera2007,Żukowski1999].Dwaprzeciwstawnestanowiska
wtejsprawieusystematyzowaławswejksiążceoinżynieriiwyborczejPippaNorris
[2004].Wedługzwolennikówinstytucjonalizmuorazteoriiracjonalnegowyboru
formalnereguływyborczetworząsystemzachęt.Zachętyteoddziałująbezpośred-
nionawyborców,aleteżinapolitycznychaktorów.Cidrudzydostosowujądonich
swojedziałania,copośredniomatakżewpływnagłosujących.Ponieważwyborcy
zachowująsięracjonalnie,reagująnabodźcesystemuikonkretnedziałaniapoli-
tycznychaktorów,zmieniającwodpowiedziswojezachowanie.Tymsamymkażda
zmianaregułwyborczychmożeskutkowaćmodyfikacjąrzeczywistościpolitycznej
-zarównonapoziomiemas,jakielit.GaryW
.Coxpoglądtennazywandetermi-
nizmeminstytucjonalnym”[Cox1997:15].
Diametralnieodmiennejestpodejścieteoriikulturowejmodernizacji,drugie
zwyróżnionychprzezNorris[Norris2004:16-22].Podejścietozwracauwagę,że
każdespołeczeństwocharakteryzujeokreślonyrozkładkapitałuludzkiego(poziomu
edukacjiizdolnościpoznawczych).Wzależnościodstopniarozwoju,każdykraj
wytwarzaspecyficznąkulturępolityczną-zespółnorm,wartościiprzekonań.Te
normy,wartościiprzekonaniasąnabywanewwynikusocjalizacjipolitycznejjuż
wdzieciństwieczywokresiedojrzewania.Stądzarównoelity,jakizwykliobywatele
kierowanisąwpierwszejkolejnościprzeznnawykiserca”iobyczaj,niezaśprzez
strategicznąkalkulację.Samozaśzachowanieludzkiejestnawykoweiirracjonal-
ne.Dlategoteżformalneregułymająmarginalnywpływnażyciepolityczne.Co
więcej-samwybórformalnychregułjestuzależnionyodtakiej,anieinnejkultury
politycznej.Toreguływpasowująsięwrzeczywistośćspołeczną,niezaśodwrotnie.
Coxpoglądtennazywandeterminizmemspołecznym”[Cox1997:15].
