Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14Gromada:pareczniki—Chilopoda
A
C
B
D
Ryc.16.
RóżnerodzajewłoskówczuciowychuGeophilusflavusznajdującychsięnaczułkach(A-C)inaszczękonóżach(D).
A—sensillabrachyconica,4500x.B—sensillabasiconica,2400x.C—sensillamicrotrichoidea,5400x.D—sensillacoeloconica,
6850x(Ernst2000,zazgodąautoraorazMuzeumiInstytutuZoologiiPAN)
gruczołmózgowyzarządzająprocesamiwzrostu
(chemoreceptorykontaktowe),sensillamicrotrichoidea
irozwoju,coustawonogówmatakżeścisłyzwiązek
(mechanoreceptoryichemoreceptorykontaktowe),
zlinieniem.Procestenpozostajetakżepodkontrolą
sensillabasiconica(receptoryzapachu),sensillacoeloco-
hormonówprodukowanychprzezgruczołlinienia,
nica(chemoreceptorykontaktowe),sensillabrachyco-
stanowiącychluźnątkankęokalającąnefrydia.
nica(termo-ihigroreceptory).Funkcjesensoryczne
Drapieżnystylżyciawymagawszechstronnie
mająrównieżkolce,występująceprzedewszystkim
rozwiniętychorganówzmysłu.Możnajezaklasy-
nacoxosternumszczękonóżyiodnóżachkrocznych.
fikowaćdodwóchtypów:typI-gdziedendry-
Wewzdłużnychmięśniachpomiędzydługimiter-
tyjednegoneuronuzwiązanesązkutykuląlub
gitamiznajdująsięorganytergalne,zawierające
zagłębieniemwniej(sensilla),typII—neurony
receptorynapięcia(neuronyzwiązanezpęczkiem
związanesąześcianąwewnętrznegoorganucia-
komórekmięśniowych),takiereceptoryzawierają
ła(receptorynapięcia).Pierwszytypreprezentują
równieżorganynożne,położonemiędzybiodrem
rozproszoneniemalpocałymcielepareczników
ikrętarzemkażdegoodnóża.Kutykulawijadrew-
rozmaitewłoskiczuciowe(ryc.16),występującepo-
niaka—Lithobiusforficatuszaopatrzonajesttakże
jedynczo,wskupieniachiwróżnymzagęszczeniu.
wlicznewolnezakończenianerwoweostosunkowo
Szczególniegęstowystępująnaczułkach,zewnętrz-
stałejpozycjiiliczbie.Usytuowanesąwrejonie
nychczęściachaparatugębowego,końcachodnóży,
bioderoraznabłoniepołączeństawowychnóg,na
zwłaszczaostatniejpary.Niektóreznichspełniają
szczękonóżach,drugiejparzeszczękitrzechpierw-
jednocześniefunkcjechemoreceptorów.Naczuł-
szychczłonachczułków.NarządTömösváry’egowy-
kachGeophilusflavusrozpoznanoichpięćrodzajów,
stępujetylkouScutigeromorpha,Lithobiomorpha
różniącychsięschematembudowy:sensillatrichoidea
iCraterostigmomorpha.Znajdujesięonponiżejocel-
