Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24Gromada:drobnonogi—Symphyla
A
B
Morfologiafunkcjonalna
1mm
Ciałodrobnonogówskładasięzgłowyi14segmentów
tułowia.Nagłowieznajdujesięparanitkowatych,seg-
mentowanychczułkówinarządTömösváry’ego,czyli
organskroniowy,wtejgrupiezwanyteżorganem
postantenalnym.Podnimznajdujesięprzetchlinka.
Aparatgębowyskładasięzparyżuwaczekidwóch
parszczęk(ryc.24):Iparajestwydłużona,zaśIIpara
szczękjestzrośniętaitworzywargędolną—labium.
Liczbatergitów,którychmożebyć15-24nieod-
powiadaliczbiesternitów,gdyżniektórezsegmentów
mająpodwatergity.Pierwszytergitjestsilniezredu-
kowany.Tylnebrzegisternitówmogąbyćzaokrąglone
lubłagodniewydłużonepobokach(Scutigerellidae),
albowyraźniezaostrzone(Scolopendrellidae).12seg-
mentówzaopatrzonychjestwjednakowe6.członowe
odnóżakroczne.Wyjątkiemsąodnóżapierwszej
pary,któresązwyklenajkrótsze,mniejlubbardziej
uwstecznione.Koniecciałazaopatrzonyjestwdwie
stożkoweprzysadki,wielkościzbliżonejdoodnó-
ży.Zawierająonegruczołyprzędne.Międzynimi
aostatniąparąodnóżywidniejeparadługichszczecin
czuciowychosadzonychnabrodawkach(trichobo-
tria).Nasegmenciezostatniąparąnógodstrony
wentralnejznajdujesięotwórodbytowy.Upodstawy
odnóżyod3do12parykryjąsięwysuwalneworeczki
biodrowe,służącewymianiegazowejiwodnej.Unie-
którychdrobnonogówwpobliżuworeczków,znajdują
siędrobnewyrostki(styli).
Ryc.23.
Typowypokrójciaładrobnonogówzrodziny
Scutigerellidae(A—Hanseniellasp.)iScolopendrellidae
(B—Symphylellasp.)(Scheller&Adis,2002,zazgodą
autoraiwydawnictwaPensoft)
ciałopostacidorosłychjestzaopatrzonew12parod-
nóżykrocznychiwcharakterystycznąparęprzysa-
dekodwłokowych(cerci).Drobnonogiżyjąwglebach
zachowującychdostatecznąwilgotność,szczególnie
powszechnestałysięwglebachintensywnieupra-
tworzącalabium
IIparaszczęk
Iparaszczęk
żuwaczka
wianychprzezczłowieka,przezcoczęstonazywane
sąwijamiogrodowymilubszklarniowymi.Mogą
byćzarównosaprofagami,jakidrapieżnikaminaj-
drobniejszychbezkręgowców,takichjaknicienielub
roztocze.
SpośródinnychgromadwijówSymphylamają
najbardziejzunifikowanąbudowęisąnajmniejzróż-
nicowanegatunkowo.Wszystkiedrobnonogizakla-
syfikowanedo2rodzin,reprezentującychjedenrząd
Cephalostigmata.
Ryc.24.
Aparatgębowydrobnonoga(fot.G.Alberti)
