Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28Gromada:skąponogi—Pauropoda
zesobą,natomiastuHexameroceratakażdyzseg-
wych.Niewykluczasięteżdrapieżnictwazuwagi
mentówtułowiowych,opróczsegmentuszyjnego,
naichwysoceruchliwybehawior.Natomiastaparat
jestopatrzonywłasnymkrótkimtergitemorazparą
gębowyHexameroceratajestsilniejszy,awichjelicie
odnóży.Telsontakżeokrytyjestodstronygrzbieto-
stwierdzonoteżzawartośćostałejkonsystencji,jak
wejtergitem,aodspodusternitemzpłytkąanalną,
szczątkiroślinne,spory,atakżeszczątkistawonogów.
którejbudowajestcharakterystycznadlagatunku.
Układukrwionośnegobrak.
Pięćpardługich,mniejlubbardziejowłosionych
Układoddechowy.WiększośćgatunkówPau-
szczecin(trichobotria)odchodzizbokówciała.Nogi
ropodawykazujebrakukładuoddechowego.Tylko
składająsięz5lub6członów:biodra,krętarza,uda,
gatunkizrodzinyMillotauropodidae(Hexameroce-
goleniijedno-lubdwuczłonowejstopy.Udojrzałych
rata)mająkrótkienierozgałęzionetchawki,których
osobnikówpłećudajesięłatwoodróżnić.Nabrzusz-
przetchlinkiotwierająsięnabiodrachodnóżykrocz-
nejstronietrzeciegosegmentutułowiowegosamce
nych.Hemolimfabierzeudziałwtransporcietlenu.
majądwiebrodawkipłciowe,zaśsamicepojedynczy
Układwydalniczy.Podobniejakuinnychwi-
otwórpłciowy.Uwielugatunkówsamcesąbardzo
jówgłównyminarządamiwydalniczymijestpara
rzadkielubnieznane,cosugerujeczęstewystępowa-
cewekMalpighiegoprzebiegającychwzdłużcałego
nierozmnażaniapartenogenetycznego.
jelitaśrodkowegouchodzącychdojelitatylnego.
Wprzeciwieństwiedodrobnonogów,skąponogi
Dodatkowefunkcjewydalniczo-wydzielniczepełni
mająpołączeniamiędzysegmentamisłaborucho-
gruczołszczękowyidwieparyinnychgruczołów
meicechujejedużasztywnośćciała,choćniektóre
głowowych.
znichporuszająsiębardzoszybko.Wichumięśnie-
Układrozrodczy.Uaustralijskiegoskąponoga
niunajwiększąrolęodgrywająmięśnieprzebiegające
Pauropussilvaticusmęskiukładskładasięzczterech
skośniepomiędzysąsiednimisegmentami,coprzy
jąderleżącychjednozadrugimnadjelitem.Cztery
takmałychrozmiarachciaławystarczającostabilizu-
kanaływyprowadzające,podwazkażdejstrony,
jeruchylokomocyjne.Wsegmentachciałajedynymi
prowadządoczterechwydłużonychpęcherzyków
elementamiszkieletuwewnętrznegosąniewielkie
nasiennychponiżejjelita,którezbiegająsięwjedną
apodemykoksalne.Mięśnienarządówgębowychsą
komoręnasiennąnaodcinkuszóstegosegmentu.
przytwierdzonedotentorium.
Stamtąduchodządwaprzewody,którewswoim
Układnerwowyinarządyzmysłów.Centralny
środkowymodcinkumającharaktergruczołowy.
systemnerwowyzbudowanyjestanalogiczniejak
Obauchodząparzyścienazewnątrznaszczyciebro-
uChilopoda:trójzwojowymózg(proto-,deuto-itri-
dawekpłciowychpomiędzybiodramidrugiejpary
tocerebrum),zwójpodprzełykowyikolejnezwojeseg-
odnóży.Usamicpomiędzypniemnerwowymajeli-
mentalne,ztymżemałerozmiarygłowysprawiają,
temrozciągasięwydłużonyjajnik,odktóregoodcho-
iżwiększajegoczęśćmieścisiędopierowpierwszym
dząwzasadziedwajajowody,leczjedenznichjest
segmencietułowiaiprzenikanawetdosegmentudru-
uwstecznionyinieczynny,drugimożeprzebiegać
giego.Dobrzerozwiniętesąnerwyczułkowe.
zarównopoprawej,jakilewejstroniepnianerwo-
SpecyficznymidlaPauropodanarządamizmy-
wego.Rozwiniętyjajowódprowadzidoprzedsionka
słusąglobuleobecnenarozgałęzionychczułkach,
genitalnego,przechodzącegowzbiorniknasienia,
nieznaneuinnychgrupwijówionieznanejjeszcze
kończącysięjednymotworempłciowym(gonopo-
funkcji.Charakterystycznadlaskąponogówjestteż
rem)pomiędzybiodramidrugiejparyodnóży.
obecnośćdługichszczecinczuciowych—trichobo-
triówosadzonychnabokachciała.
(Dignatha)skąponogidysponująjednąparążuwa-
Układpokarmowyiodżywianie.Dwuszczękie
Rozmnażanieirozwój
czekijednąparąszczęk.Jamagębowa,gardziel
iprzełykformująprostąrurkę,doktórejotwierająsię
Uskąponogówniedochodzidobezpośredniego
gruczołyślinowe.Jelitośrodkowetoprostalubnieco
kontaktupłci.Samcezostawiająspermatoforywmi-
skręconarurkaprzebiegającaprzezprawiecałądłu-
kroprzestrzeniachgleby,wspecjalniezbudowanych
gośćciała.Prowadzionadokrótkiegojelitatylnego
jamkach.Samiceskładająjajadoglebypojedynczo
otwierającegosięnapłytceanalnej.
lubwzlepionychgrudkach.Partenogenezawyda-
PłynnazawartośćprzewodupokarmowegoTetra-
jesięrozpowszechnionymsposobemrozmnażania
meroceratawskazuje,żeodżywiająsięonehumusem,
wtejgrupie.Jajasąstosunkowoduże(ok.0,1mm),
bądźwysysajągrzybnię,zwłaszczagrzybówpleśnio-
bogatewżółtko.Pook.dwóchtygodniachwylęgają
