Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16KatarzynaGara
cego,Fedrusa,Babriosa,Romulusa,Plutarcha,JózefaFlawiuszaiJeanadeLa
Fontaine’a-autorów,którzyułożylibajkiwoparciuowyżejwspomnianefa-
buły,przyczymsposóbprzedstawienia,analizyiporównaniamateriałuprzez
Adamikamożebudzićwątpliwości.Autorniedokonujebowiemdokładnegoba-
dania,aleprzedstawiaprzekładutworówlubwłasnestreszczeniezcytatami,
czasamiumieszczającoryginalnąwersjęwprzypisach.Lapidarnympodsumo-
waniemtejczęściartykułujestwniosek,iżwporównaniuzujęciemArystotele-
sabajkipochodzącezpóźniejszychwiekówsądłuższeibarwniejsze.Odpowia-
dającnadrugiepytanie,autorstwierdził,żewedługArystotelesafunkcjąbajki
jestdostarczaniedowodówretorycznych.Natomiastrozważającostatniposta-
wionyproblem-funkcjębajkiwretorycepoarystotelesowskiej-wspierasię
wypowiedziamiCycerona7,Kwintyliana8orazautoraRhetoricaadHerennium9,
którzyprzedstawilipraktycznąfunkcjębajki,wokresiecesarstwarzymskiego
wykorzystywanąprzedewszystkimwceluzabawieniapubliczności,wywoły-
waniaśmiechuipotwierdzeniapowszechnieuznawanychideiwychowawczych.
Wzwiązkuztympodwzględemformalnymbajkabyłarozbudowywana,uzu-
pełnianaszczegółamiiwefekcie-nabierałankolorów”.
Adamikporuszyłistotnekwestiedotyczącewystępowaniautworubajkowe-
gonaobszarzeretoryki.Przedstawiłjednakposzczególnezagadnieniawspo-
sóbskrótowy,bynajmniejniepodejmującsięomówieniawszystkichkwestii,jak
możnabywnioskowaćpotytulepracy.Tosamonależypowiedziećoopraco-
waniuMarianaGoliasaGeneza,rozwójicharakterbajekEzopowych.Uczony
starałsię,niewychodzącpozaramyartykułu,opowiedziećmożliwienajwięcej
7
DepartitioneoratoriaXI40:n[ł]fabulaetiamnonnumquam,etsiestincredibilis,ta-
menhominescommovet”(nNiekiedytakżebajkawywieranaludziachwrażenie,nawet
jeśliniejestgodnawiary”[fragmentycytowanychtekstówłacińskichigreckich-oile
niepodanoinaczej-wtłumaczeniuautorki]).
8
InstitutiooratoriaV11,19-20:nIllaequoquefabellaequae,etiamsioriginemnonab
AesopoacceperuntnamvideturearumprimusauctorHesiodus,nominetamenAesopi
maximecelebrantur,ducereanimossolentpraecipuerusticorumetimperitorum,quiet
simpliciusquaefictasuntaudiunt,etcaptivoluptatefacileiisquibusdelectanturconsen-
tiunt:siquidemetMeneniusAgrippaplebemcumpatribusingratiamtraditurreduxisse
notaillademembrishumanisadversusventremdiscordantibusfabula,etHoratiusnein
poematequidemhumilemgenerishuiususumputavitinillisuersibus[ł]”.(nTakżeowe
bajeczki,nawetjeśliEzopichniezapoczątkował,wydajesiębowiem,żepierwszymich
twórcąjestHezjod,sąjednakrozpowszechnianeprzedewszystkimpodimieniemEzopa,
zwykleporuszająwieśniakówiludziniewykształconych,którzyibardziejłatwowiernie
słuchajątego,cozmyślone,iogarnięciprzyjemnościąłatwozgadzająsięztym,cowpra-
wiaichwzachwyt:jeślinawetiMeneniuszAgryppa-jaksięprzekazuje-doprowadził
dozgodyludisenatorówowąznanąbajkąoczłonkachciałaludzkiegokłócącychsię
zżołądkiem,iHoracynieuważałużyciategogatunkuzamałowzniosłenawetwpoe-
macie,wtychwersach[ł]”).
9
Il0:nSidefessieruntaudiendo,abaliquare,quaerisummovetpossit,abapologo,fabula
verisimili[ł]”.(nJeślibędąznużenisłuchaniem,mógłbyichporuszyćzapomocącze-
goś,cowywołujeśmiech,zapomocąapologu,bajkipodobnejdoprawdy[ł]”).
