Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Antropologiajakofilozofiaempiryczna
19
(worldoutthere,jakmawiająAnglosasi)jestwypowiadanezokreślo-
negopunktuwidzenia,zwnętrzaszczególnychrampojęciowych.Nie
jesteśmywstaniewydostaćsiępozatę„klatkę”iwrezultacie-ska-
zanijesteśmyna„etnocentryzm”.Wszelakoradykalnirelatywiści,
poprzezzanegowanierzeczywistości,stwarzająpozory,iżmogąuciec
odtegorodzajuetnocentryzmu.Azatem,zgodnieztym,cogłoszą,
wszystkiepoglądysąwzględnepoza,oczywiście,ichwłasnym.Wten
sposóbstawiająsiępozagrąmyślową,wktórejsamiprzecieżuczest-
niczą.Czyniącto,postulujądefactoschematmyślowyrówniemetafi-
zyczny,cozakładanyprzezRealistów.Pozatąmetafizycznąobiekcją
wstosunkudostanowiskarelatywistycznego,możnaodrazuwysu-
nąćwątpliwośćmetodologiczną.Ponieważsystemywierzeniowesą
nieporównywalne,to,bybadaćinnekultury,powinniśmyzarzucić
naszesądyiwyzbywszysięnabytychpojęćkulturowych,staraćsię
rozumiećinnychludzi,mając„otwarte”lubnawet„nieskażonepoję-
ciowo”umysły.Wtakimrozumieniusprawy,jedynąnarzucającąsię
metodąjestempatiahermeneutyczna.Jednak,jakwspomniałem,za-
wieszeniewłasnychsądówjestniemożliwe.Ponadto,jeśliktośmówi
onieporównywalnościkultur,tojednocześniezakładaistnieniejakie-
gośwspólnegomianownika,zpozycjiktóregoowanieporównywal-
nośćmożebyćwogólestwierdzona.WtymwzględzieSkrajnyRela-
tywizmrównieżzaprzeczasamemusobie.
RadykalnyRelatywizmskłoniłwieluantropologówpostmoderni-
stycznychdozaakceptowaniasubiektywnościjakojedynejdrogipo-
stępowania,zdolnejdouskutecznianiaetnografiiipisaniadziełetno-
logicznych.Skoroniepowinniśmypretendowaćdoposiadaniajedy-
niesłusznego,niemal„boskiegospojrzenianaświat”,gdyżnasze
ramymyślowesątylkojednymizwielumożliwych,światopoglądy-
nieporównywalne,standardy„racjonalnościnaukowej”-wymyślone,
azarazemtłumiąinne,tedytym,cołączywspotkaniu„nas”z„nimi”
jestwspólnedoświadczeniesubiektywne.Powinniśmyzarzucić
mrzonkiouprawianiu„krytycznegomyślenia”,generowanegoprzez
naukęzachodniąjakonarzędziapozwalającegonamzbliżyćsiędo
rozumieniainnychludziikultur.Wostatecznościdonaszejdyspozy-
cjizostajehermetycznahermeneutyka,odwołującasiędopodzielane-
gomiędzyjednostkamidoświadczenialudzkiegolubnawetogólnie
pojętegodoświadczeniabyciaczłowiekiem.
