Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Międzyopozycjąaretorykąpartyjną…
odgraniczaniasięodniego8.BadaniupoddanonarracjeoEuropiewPolskiej
RzeczpospolitejLudowej,CzechosłowackiejRepubliceSocjalistycznejoraz
NiemieckiejRepubliceDemokratycznej9.
Bezpośredniopowojnieelitypartyjnezapomocąantyfaszystowskichiantyim-
perialistycznychideologiiodgraniczaływłasnepaństwasocjalistyczneodZachodu.
RepublikaFederalnaNiemiecorazmocarstwazachodniezczasówdrugiej
wojnyświatowejbyłyokreślanejakoostojaDimperialistów”iDrewanżystów”,
którzysiłąchcąodwrócićskutkiwojny.Toodgraniczaniesięznajdowałowyraz
takżewantykapitalistycznejiantyburżuazyjnejargumentacjizgodnejzlogiką
walkiklasorazmarksistowsko-leninowskiejteoriispołecznej.Wedługniejelity
partyjnetraktowaływładzęposiadanąprzezburżuazjęwzachodnioeuropejskich
demokracjachparlamentarnychjakowymierzonąwinteresyklasowerobotni-
kówichłopów10.ChoćwramachprocesuKBWEdziękinarracjomoDbezpie-
czeństwieiwspółpracywEuropie”konfrontacyjnytonuległzłagodzeniu,nie
zrezygnowanozniegocałkowicie.ElitypartyjneinterpretowałyKBWEjako
ramywyznaczającezinstytucjonalizowaną,reglamentowanąinadzorowaną
wymianęwdziedziniegospodarki,naukiikultury.Odtegoczasurównolegle
istniałynarracjenawołującezjednejstronydoizolacjiodZachodu,azdrugiej
dokooperacjizwybranymipartneramizachodnimi.
Wsprzecznościzteząowrogościipaństwowejkontroliwymianyzzagranicą
pozostawałylicznenieformalnekontaktyzZachodem.Publikującywdrugim
obieguautorzyutrzymywalistosunkizemigrantami.Istniałykontaktyobywateli
NRDzkrewnymiwRFN,któreznajdowałyodbiciewkorespondencjilistownej
orazsłynnychDpaczkachzZachodu”.Ponadtowspołeczeństwachnawschód
odżelaznejkurtyny11zwyciężyłpluralizmwkonsumpcjimediów,tzn.ludzie
korzystalizdostępudoinformacjidostarczanychprzezzachodnierozgłośnie
radioweistacjetelewizyjne.
8Natematwspółpracyiodgraniczaniasięzob.J.Paulmann,FeindschaftundVerflechtung,
AnmerkungenzueinemscheinbarenParadox,[w:]VomGegnerlernen.FeindschaftenundKulturtrans-
fersimEuropades19.und20.Jahrhunderts,red.M.Aust,D.Schönpflug,Frankfurta.M.2007,
s.341-356.
9Wdalszymciąguużywaćbędziemyporęcznychformskróconychbądźakronimów:
Polska,CSRS/CzechosłowacjaiNRD.TakżewodniesieniudoWęgierskiejRepublikiSocjali-
stycznejczęstopodnosisiękwestięDpołożeniamiędzyWschodemiZachodem”.Zewzględów
praktycznychwęgierskienarracjeoEuropiepojawiająsiętylkonamarginesie.Tosamodotyczy
radzieckichnarracjioEuropie,którymwzachodnichpaństwachblokuwschodniegoczęsto
przypisywanofunkcjęprzewodnią.
10UnsereFeinde.KonstruktionendesAnderenimSozialismus,red.S.Satjukow,R.Gries,Leipzig
2004.
11UżywanetupojęcieDżelaznakurtyna”wyrażapodziałEuropyiprzerwaniekanałów
komunikacyjnychmiędzyWschodemiZachodem.Niemaononatomiastuzasadniaćjakie-
gośdychotomicznegowyobrażeniaEuropy.Natematjegogenezyzob.P
.A.Chilton,Security
Metaphors.ColdWarDiscoursefromContainmenttoCommonHouse,NewYork1996;Ch.Koller,
Der„EiserneVorhang”.ZurGeneseeinerpolitischenZentralmetapherinderEpochedesKaltenKrieges,
DZeitschriftfürGeschichtswissenschaft”2006,nr4(54),s.366-384.
