Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Winnymmiejscupodobnąformęnadajewłożonemuwustapo-
chlebcówwykrzyknieniu:flTożtoprawyHektor!”(Ż.,s.194).Zkolei
kreślącobrazpowracającegozwojny,żartobliwieporównujegodoan-
tycznychbogów:flAmiłydrabie,odnaseśwyszedłjakoMerkuryjusz
podpirzem,ateraześprzyszedłjakoWulkanus,copowiedająonim:
chromypiekielnykowal?”(Ż.,s.106—107).AnegdotętęopowiedziałRej
zaErazmem,uktóregopodobieństwowojakadopostacizmitówma
owielebardziejwysublimowanycharakter.Polskipisarz,jakzauważył
JulianKrzyżanowski,flniechwyciłsubtelnościmitologicznych”
10,sta-
wiającnarealizmiinspirującsięprzedewszystkimwyglądemzewnętrz-
nymprzypisywanymHermesowiiHefajstosowi.
Wfunkcjitypunajczęściejpojawiająsięantyczniherosi:Herkules,
Hektor,Achilles,Odyseusz,Priamiinni.Ciżsamiwystępująrównie
częstowinnejroli,kiedypostaćmitologicznazostajeprzywołanajako
wzórpostępowania,flpoczciwego”życia,którewartonaśladować.Na
ichprzykładpowołujesięRej,podejmująckluczowądlaswojejtwór-
czościproblematykęcnoty,dobrejsławy,wyboruwłaściwegomodelu
życia.Czyny,którychdokonywaliantyczniflmocarze”,zapewniłyim
nieśmiertelnąpamięć:flAchilles,Parys,przysadźiHektora,/Zswoich
sprawsłyną,bytubyliwczora”(Apoftegmata,k.221).Sława—aniegro-
bowce,bogactwaczynawetpotomstwo—tonajcenniejsze,coponich
zostanie,aletasławajestrezultatemetycznegopostępowaniaiuznania
cnotyzanajwyższąwartość:flBonigdybybylidziśludzieniewiedzieli,
cobyłHektor,cobyłAchilles,cobyłAleksander,cobyłHerkulesalbo
onzacnyPryjamus,alboonidzielniasławnihetmanirzymscy,byich
byłataświętakrólowa[cnota]onązacnąsławą,nieinaczejjednojako
złotąkoroną,nieukoronowała”(Ż.,s.91).Jakowzórdonaśladowania
pojawiająsięzawszepostacieznaneikonotującestałecechy(Herkules
—siłę,waleczność,Penelopa—wiernośćitd.),stądpoetazazwyczaj
poprzestajenawyliczeniuichimion,czasemtylkoodwołującsiędofa-
bularnejwarstwymitupoprzezprzypomnieniewydarzeń,którewbez-
pośrednisposóbłącząsięzreprezentowanąprzezbohaterawartoś-
cią,jakwrealizującymtoposubisuntfragmencie:flBijałciteżHerkules
dziwneludzi,dziwnenarody,anakonieczsmokiizelwysięłamał,
agdzieżjest?”(Ż.,s.577)lubwpouczeniukierowanymdokobietza-
wierającymprzykładżonyOdyseusza,któranieuniknęłabyróżnych
pokus,flBybyła[ł]tkaneczeknietkała”(W.,s.285).
Czyzasadnejestrozróżnienietychdwóchrodzajówfunkcji,jakie
pełnićmożepostaćmitologiczna:jakotyppostawyijakowzórpo-
stępowania,mimooczywistychpodobieństw,anawetnakładaniasię
10J.Krzyżanowski:Wstęp.W:M.Rej:Żywotczłowiekapoczciwegoł,s.XXI.
—20—
