Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
2.Budowaifunkcjekomórkibakteryjnej
Niektórebakteriewystępująwcharaktery-
stycznychukładachkomórkowych,będącychcen-
nymkryteriumdiagnostycznym.Ziarniakimogą
występowaćpojedynczo,wparach(Streptococcus
pneumoniae),łańcuszkach(Lactococcuslactis),te-
tradach(Micrococcusluteus),pakietachskładają-
cychsięz8(Sarcinamaxima)lubwiększejliczby
komórek(Sarcinaventriculi),czygronach(Staphy-
lococcusaureus).Układytepowstająwwyniku
kolejnychpodziałówkomórkowych,któremogąsię
odbywaćwjednej(dwoinki,paciorkowce),dwóch
(tetrady)lubtrzechpłaszczyznachprostopadłych
względemsiebie(Sarcinasp.).Podobnie,wwyni-
kupodziałówkomórkowychwjednejpłaszczyźnie,
niektóresinicewystępująwpostacinicizłożonych
zwielukulistychlubdyskowatospłaszczonych
komórek.Czasamiułożeniekomórekniejestskut-
kiempodziałów,leczwynikazwzajemnegopo-
winowactwakomórekdanegogatunku.Komórki
Corynebacteriumxerosisprzyjmującharaktery-
stycznyukładpalisadowy.Podobniezachowująsię
komórkibakteriiśluzowej,Myxococcusxanthus,
wodpowiedzinaautoindukcję.
2.1.2.Cykleżyciowebakterii
Zdecydowanawiększośćbakterii(wtymmodelo-
weE.coliiB.subtilis)przechodziprostycyklży-
ciowy,wktórymkomórkarośnie,następniedzieli
się,wytwarzającdwiekomórkipotomne,poczym
cyklpowtarzasię.Znanesąjednakbakterie,któ-
rychpotomstwopowstajewewnątrzkomórkima-
cierzystej,jakuEpulopisciumsp.,gramdodatniej
bakterii,którawytwarzaod2do12potomnych
komórek,Stanierasp.,sinicy,która,wwyniku
szybkonastępującychposobierundreplikacji
DNAipodziałówcytoplazmatycznych,wytwarza
od4dookołotysiącatzw.beocytów,oraztzw.seg-
mentowanejbakteriinitkowatejnCandidatusArth-
romitus”,choćutejostatniejwewnątrzkomórki
macierzystejmogąpowstawaćalbożywekomórki
potomne,alboformyspoczynkowe-endospory.
Niektórebakteriewytwarzająlicznekomórkipo-
tomnewwynikuwielokrotnychpodziałówform
wydłużonychczynitkowatych.Bdellovibriospp.,
należącedoDeltaproteobacteria,pasożytyinnych
bakteriigramujemnych,wperyplazmiezainfeko-
wanejkomórkiulegająznacznemuwydłużeniu,
anastępniewielokrotnympodziałom,wytwarza-
jąclicznekomórkipotomne.Zkolei,wwarunkach
niesprzyjającychwzrostowiniektórepromieniowce
(Actinobacteria)wytwarzajątzw.strzępkipo-
wietrznelubsporangia,któreulegająpodziałom,
tworzącformyspoczynkowe,zwaneegzosporami
(lubkonidiami).
Niektórebakterienależącedobardzoróżnych
gruptaksonomicznych,jakAlphaproteobacteria
(Hyphomicrobiumsp.iRhodomicrobiumsp.),jed-
nokomórkowesiniceiprzedstawicieletypuPlanc-
tomycetes,rozmnażająsięprzezpączkowanie.
Caulobactercrescentusprzechodziprzezcykl,
wktórymurzęsionaruchliwakomórkatracirzę-
skę,anajejmiejscupowstajełodyżka.Komórka
łodyżkowaulegawydłużeniuiprzekształcasię
wkomórkęprzedpodziałową,anakońcuprzeciw-
ległymdołodyżkiskładanajestpojedynczarzę-
ska.Wwynikupodziałukomórkowegopowstaje
ruchliwakomórkaurzęsionaorazkomórkałodyż-
kowa,którewchodząwnowecykle.Jeszczebar-
dziejzłożonycyklprzechodząbakterieśluzowe
(Myxococcusspp.),którychkomórkiwegetatywne
wniekorzystnychwarunkachprzekształcająsię
wmiksospory,zlokalizowanewtzw.ciałachowo-
cujących.Zacyklmożnarównieżuznaćwytwa-
rzanieendosporprzezkomórkiB.subtilis(s.93).
Wymienionojedynieprzykładyniektórychcykli
życiowychbakterii,aichdokładniejszeomówienie
przekraczaramytegopodręcznika.
2i2iBARWIENIEGRAMA–BAKTERIE
GRAMDODATNIEIGRAMUJEMNE
Wmikrobiologiistosujesięwieleróżnychtechnik
barwieniabakteriiiichformprzetrwalnikowych.
Podstawowąidodziśnajczęściejstosowanątech-
nikąjesttzw.barwienieGrama,któreróżnicuje
niemalwszystkiebakterienadwiegrupy,bakterie
gramujemneigramdodatnie.Barwienietopolega
napotraktowaniurozmazubakteriiroztworemfio-
letukrystalicznego.Rozmazzalewanyjestnastęp-
nieroztworemjoduwjodkupotasu(płynLugola),
adalejspłukiwanyetanolemitraktowanykontra-
stowymbarwnikiem,np.fuksyną.Wwynikubar-
wieniakomórkibakteryjnezabarwiająsięalbona
fioletowo(gramdodatnio),albonaczerwono(gram-
ujemnie).Mechanizmtegobarwieniajestzwiązany
zbudowąosłonbakteryjnych,czylistrukturle-
żącychpozewnętrznejstroniebłonycytoplazma-
tycznej,aściślej-zbudowąścianykomórkowej,
którytoterminzwykleokreślamureinęwrazzto-
warzyszącymijejpolimerami.
