Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2
Dziejepolityczne
Założycieldynastii
Potrudnymdlakrajuokresiebezkrólewia,pośmierciLudwikaAndegaweńskiegow1382r.,naciskach
panówpolskichnakrólowąmatkęElżbietęBośniacką,abyjaknajprędzejprzysłaładoPolskimłodszą
córkęJadwigę,gdyżPolacynieżyczylisobiewspólnejzWęgramikrólowejMarii,ajeszczebardziejjej
mężaZygmuntaLuksemburskiego,skrybakatedrykrakowskiejmógłwreszciezanotowaćw
Kalendarzu
Krakowskim
15października1384r.:„JadwigacórkaLudwikakrólaWęgieriPolskiwkościele
katedralnymprzezBodzantę,arcybiskupaGnieźnieńskiego,wobecnościkardynałaDemetriusza,
arcybiskupaOstrzyhomia,Janabiskupakrakowskiego,JanabiskupaCsanadzostałaukoronowana
nakrólaPolski(estinregemPoloniecoronata)ztegopowodu,żeLudwikniemiałsyna”[68].Jej
małżeństwozJagiełłązaczętozapewneplanowaćjużw1384r.,skoro18stycznia1385r.pojawiłosię
wKrakowieoficjalneposelstwozprośbąorękęJadwigidlawielkiegoksięciaJagiełły.Reprezentował
gobratSkiergiełłoiinniksiążętalitewscy.Znotatkiwtymsamym
Kalendarzukrakowskim
wiemy,
żeobiecalioniwimieniuJagiełłyprzyjęciechrztuprzedzawarciemmałżeństwa[69].Panowiepolscy,
zapewnezazgodąJadwigi,skierowaliposłówdokrólowejElżbietynaWęgryisamiimtowarzyszyli.
IstniejeobszernaliteraturarozprawiającaodczasówjanaDługoszaoperypetiachdziecięcego
małżeństwaJadwigizWilhelmemHabsburgiem,jegoprzyjeździedoKrakowa–czy,jakpiszeDługosz,
nawetdwóchprzyjazdach–orazważnościczyteżniejejślubuzJagiełłą.SłuszniezauważyłJerzy
Wyrozumski,żedyskusjęwinnyzamknąćsłowazcytowanegojuż,współczesnegowypadkomźródła,tj.
Kalendarzakrakowskiego.
SkrybaodnotowałfaktzaślubinJadwigizJagiełłą18lutego1386r.idodał:
„IchociażJadwiga,jakuważano,wlatachdziecięcychbyłaprzezrodzicówzaślubionaWilhelmowi
księciuAustrii,toteraz,gdydoszładowiekudojrzałego,publiczniewkościeleowezaślubiny,jeślijakieś
były,uznałazanieważneiodwołała”[70].Nagromadzenieplotek,powtórzonychm.in.przezJana
Długoszaponad60latpóźniej,uzmysławia,jakbardzomałżeństwoJagiełłyzJadwigą,pociągające
zasobązwiązekichkrajów,uwikłanebyłowpolitycznerozgrywkiprzedewszystkimKrzyżaków,których
chrzestLitwy–konsekwencjategozwiązku–pozbawiałjakiegokolwiekpretekstudodalszychpodbojów.
Wwynikuichmachinacjisprawanabrałaeuropejskiegorozgłosu,powtarzanaprzezróżnelepiejlub
gorzejpoinformowanekroniki.IstotnawtejsprawiejestbullapapieżaUrbanaVIz17kwietnia1387r.,
skierowanadoJagiełły,któregopapież,używającsłów
Ewangelii,
nazwał„skarbemukrytym
iodnalezionym”inieszczędziłmupochwalzpowoduprzyjęciachrztuprzezLitwę.Niemanawetśladu
wątpliwościStolicyApostolskiejcodoważnościzwiązkumałżeńskiegoLitwinaiAndegawenki[71].
BullazostaławysłanadokrólaposprawozdaniuzwypadkównaLitwie,złożonymprzedpapieżem
przezbiskupapoznańskiegoDobrogosta[72].Jagiełłorozpocząłjużw1387r.wypełniaćpierwsze
zeswoichzobowiązań,któredotyczyłozaprowadzeniachrześcijaństwanaLitwie.
Najobszerniejszyopismisjichrystianizacyjnej,zpodkreśleniemosobistegowniejudziałuJagiełły,
pozostawiłJanDługoszw
Rocznikach[73].
Jegotekstpotwierdzonyjestprzezinnewspółczesne
wypadkomźródła.JagiełłoudałsięnaLitwęworszakubiskupów,duchowieństwa,najwybitniejszych
panówpolskich.Niebezoporów,alewyłącznieprzypomocyperswazji,prowadziłmisję,począwszy
odzgromadzeniawWilnieswoichkrewnychGiedyminowiczówibojarówlitewskich.Naichoczachzgasił
świętyogień,poleciłwyciąćświętegajeizniszczyćwyobrażeniabóstw.Bezkarnośćtychczynówbyła
najlepsząlekcjąpoglądowąbezsilnościdawnychbogów,toteż,mimopoczątkowegopłaczuilamentów
ludnościprzywiązanejdostarychwierzeń,przyjmowanochrzest.Podróżmisyjnatrwałakilkamiesięcy.
Wosiedlachzbieranoludnośćichrzczonogromadami,całejgrupienadającimięjednegoświętego
patrona:Jana,Piotra,Stanisławaitd.SamJagiełłonauczałpodstawowychprawdwiary,tłumacząc
Skład
Apostolski,
nauczającmodlitwy
Ojczenasz
i
ZdrowaśMaryjo,
gdyżtowarzyszącymupolscykapłaninie
znalijęzykalitewskiegowwystarczającymstopniu.WtymsamymrokuprzyDolnymZamkuwWilnie
rozpoczętobudowęufundowanejprzezJagiełłękatedrypodwezwaniemTrójcyŚwiętej,Najświętszej
MaryiPannyiśw.Stanisława[74].Królhojniejąuposażyłzwłasnychdóbr,podobniejaksiedem
utworzonychnaLitwieparafiiwmiejscowościachnależącychdowielkiegoksięcia.Napierwszego
biskupapowołanocieszącegosięopiniąświątobliwościPolaka,AndrzejazKrakowa(zm.1398),niegdyś
spowiednikakrólowejElżbietyŁokietkównyorazbiskupawSerecie.PoodzyskaniuzrąkKrzyżaków
Żmudzinamocypokojutoruńskiegow1411r.ipołączeniujejnanowozWielkimKsięstwemLitewskim
w1413r.,Jagiełłoprzeprowadziłpodobnąmisjęchrystianizacyjnąnajejterenie.Udałsiętam
wlistopadzie1413r.zorszakiem„wykształconych,pobożnychigorliwychwwierzemężów”[75].Tylko
onznałodrębnyniecoodlitewskiegojęzykŻmudzinów,więcznówsamnauczałizachęcałdoprzyjęcia
chrztu.WrazzWitoldemzałożyłiwyposażyłdlaŻmudzibiskupstwowMiednikach,atakżekilkaparafii,
bymożnabyłokontynuowaćpracęmisyjnąwśródludności[76].
Wtymczasie,gdyJagiełłoprzeprowadzałmisjęnaLitwie(1387),królowaJadwigaudałasię
zwojskiemnaRuśCzerwonąprzyłączonądoWęgierprzezkrólaLudwika.Miastapoddawałysię
