Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.M.Dziekan,Dziejekulturyarabskiej,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15450-9,©byWNPWN2008
32
CZASOJCÓW
Przedmuzułmańskahistoriacywilizacjiarabskiejokreślanabywaza-
zwyczajjakodżahilijja.Temuterminowiwięcejmiejscapoświęcępóźniej.
Tutajtylkoogólniewspomnę,żeto„okresniewiedzy”,bardzorozmaicie
interpretowanej.NajstarszedziejePółwyspuArabskiego,którymizajmę
sięwniniejszymrozdziale,wykraczająjednakpozawłaściwądżahilijję,która
sięgaokołopółtorawiekuwsteczodhidżry,iokreślanesąjako„pierwsza
dżahilijja”,poarabskual-dżahilijjaal-ula.Pozostającwkonwencjipodziału
książki,możenależałobywtymprzypadkumówićnaweto„czasiedzia-
dów”?
Okruchyhistorii
„Czasojców”zacząłsięwnajgłębszychotchłaniachhistoriiBliskie-
goWschodu,jeszczezanimterenytezostałyzdominowaneprzezżywioł
arabski.
NajwcześniejsześladydziałalnościczłowiekawArabiiCentralnejpo-
chodzązVIItysiącleciap.n.e.Ztegookresuodkrytookołotysiącarysun-
kównaskalnych,przedstawiającychm.in.słonie,nosorożceiantylopy,które
świadczą,żewtymokresieterenytebyłydużowilgotniejsze,aludziezajmo-
walisięłowiectwemizbieractwem.Zmianyklimatycznezaczęłynastępować
okołoVItysiącleciap.n.e.,czegodowodzązmianywmalowidłachnaskal-
nych,zktórychznikająstopniowowyobrażeniasłoniizwierzątleśnych,po-
jawiająsięnatomiastrysunkistadbydłarogatego.Świadczyćtomoże
ozmianachgospodarczych–ludnośćprzechodziodłowiectwairolnictwa
dopasterstwa.WpetroglifachzIV–IIItysiącleciap.n.e.widaćjużrysunki
zwierzątpustynnychipółpustynnych–strusiiwielbłądów.Podkoniectego
okresudużebydłorogatezastąpionezostałomałym,pojawiająsiękoczow-
nicywędrującywposzukiwaniupastwisk,woazachzaśosiadlirolnicy.
WIItysiącleciup.n.e.mieszkańcyPółwyspuoswoiliwielbłądajedno-
garbnego(dromadera),któryodtejchwilistałsięsymbolemtychterenów.
Procesy,którezaszływtymokresie,uznawanesązadecydującedlapóźniej-
szegokształtuspołecznościregionu.Klimatprzestałodgrywaćpierw-
szorzędnąrolęwżyciu,corazwiększeznaczeniemiaładziałalnośćsamego
człowieka.PodkoniecItysiącleciap.n.e.nastąpiłaistotnazmianatechnolo-
giczna–wprowadzonezostałosiodłoonowejkonstrukcji,któreumożliwiło
szerszewykorzystaniewielbłądaiprzekształciłoprostychnomadówwgroź-
nychwojowników.
Jakwykazująnajnowszebadania,wArabiiCentralnejnieistniała
wtedyżadnarozwiniętacywilizacja,którejpoziommożnabyporównaćdo
kulturymezopotamskiejczyegipskiej.Owecentracywilizacyjneprzyciągały
