Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.M.Dziekan,Dziejekulturyarabskiej,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15450-9,©byWNPWN2008
36
CZASOJCÓW
nastawieninaszybkieiskutecznezdobywaniełupów,cobyłocharakterys-
tycznedlazasadżyciaspołecznegowprzedmuzułmańskiejArabii.
Genealogiawkulturzearabskiej
Wśródplemionbeduińskichwyróżniasiędwagłównelineaże–po-
tomkówKahtana,którzyżylijeszczeprzedAbrahamem,oraztzw.Arab
al-mustariba,comożnaprzełożyćjako„Arabowiezarabizowani”,którzy
wywodząsięodIsma,ila(Izmaela),synaAbrahama,poarabskuIbrahima.
Kahtanicitotzw.plemionapołudniowoarabskie,północnoarabskiezaśpo-
wołująsięnaswojegoprzodkaAdnana,którybyłojcemNizaraIbnMadda.
Należypodkreślić,żekwestiapochodzenia–nasab–odgrywałazawsze
iodgrywapodziśdzieńniezwykleistotnąrolęwkulturzearabskiej.Wokół
kwestiihasabwa-nasab–godnościigenealogii–toczysięwieleproblemów
cywilizacjiarabskiej,późniejteżarabsko-muzułmańskiej,którejzasadnicze
zrębymającharakterarabski,jakchociażbykwestiagodnościkobiety(ird),
związanazeznanymi(awłaściwienietyleznanymi,conagłaśnianymi)ogra-
niczeniamiobyczajowymiwświecieislamu.Ichsednemjestwłaśnieczystość
lineażu,nasab,definiowanyprzezleksykografaarabskiegoAl-Firuzabadie-
go(zm.1414)jako„pokrewieństwo,szczególniewedleojców”
2
.Nasab
zkoleigwarantujegodnośćczłowiekaijegorodu(hasab).Takabyłafilozo-
fiaspołecznastarożytnejArabii,chronionawznacznymstopniuprzezreli-
gijnysystemstaroarabski,któregosacrumnawskrośprzenikałowszelkie
działaniaprzedmuzułmańskichArabów.Islam,proponującnowąideologię
inowąreligię,włączyłwswójsystemwartościzarównohasab,jakinasab,
aledokonałdalekoposuniętegoprzewartościowaniatychinstytucji,choć,
taknaprawdę,procesowegoprzewartościowaniatrwawłaściwiepodziś
dzień,awwielukrajacharabskichlojalnośćklanowo-rodowajestwartością
nadrzędną.
Widaćtochociażbywsystemiearabskiejantroponimii,gdziebardzo
powoliwchodządoużytku„nazwiska”pojmowanenanasz,zachodnispo-
sób.Klasycznenazwiskoarabskieskładasięztrzechelementów.Sąto:1)
imię(ism),np.Ahmad,Muhammad;2)kunja,mającadwieodmiany.
Pierwszawskazujenasynalubcórkę,np.AbuAli,AbuSulma:„OjciecAle-
go”,„OjciecSulmy”,alboteż–wprzypadkukobiet–UmmHadżar–Mat-
kaHadżara;zazwyczajtawersjakunjiwiązałasięzimieniemnajstarszego
syna.Drugawersjatopatronim,np.IbnSina,IbnRuszd:„SynSiny”,„Syn
Ruszda”;3)nisba,wskazującanagrupęreligijną,etnicznąlubmiastopo-
chodzenialubzamieszkania,np.Al-Baghdadi:„zBagdadu”,„bagdadczyk”,
Al-Jahudi:„żyd”.Czasemwprzypadkunieznanegoojcapojawiałysiępa-
