Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.M.Dziekan,Dziejekulturyarabskiej,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15450-9,©byWNPWN2008
Wprowadzenie
15
będąsiętoczyćwnieskończoność,aksiążkękiedyśtrzebazakończyć.
Napewnoważnym,choćniewystarczającymkryteriumbędziejęzyk.Kultu-
raipiśmiennictwotobowiembardzodelikatne,możnapowiedzieć„żywe”
ciałoiczynnościnaniejprzeprowadzanemuszączasembyćbolesne,toteż
niezawszedecyzjapodjętawjednymprzypadkubędziepasowaładodrugiego
–podobnie,jaktojestiwdziejachnaszejkultury.PiszącypoangielskuJoseph
Conradjestpisarzemangielskim,ałacińskojęzycznyJanDługosz–pisarzem
polskim.Ibądźtumądry.Sytuacjajęzykaarabskiegojakowehikularnegona
BliskimWschodzieażdopoczątkówXVIwiekuwcalenieułatwiasytuacji,
tymbardziej,żejakotakibyłniejednokrotniestosowanyzarównowIranie
(częśćspuściznyperskiegouczonegoAl-Madżlesiego),jakiwosmańskiej
Turcji(HadżdżiChalifa).Mimowszystkojednakniechcę,abytobyła„histo-
riakulturyjęzykaarabskiego”–tobyłobyjeszczecośinnegoniż„kultura
arabska”czy„kulturaarabsko-muzułmańska”,czyteż„muzułmańska”.Tylko
tedwaostatnieokreśleniamożnauznaćzawzględnietożsame.
Czasemtrudnozrozumiećpewnedecyzjeautorów,któretylkoutrud-
niajądefiniowaniezjawisk–aleprzecieżniedlanas,którzypróbujemy
światjaknajbardziejposzufladkować,pisali!Wsytuacjibowiem,kiedypo
perskumogłajużpowstaćSzahnameFerdousiego(XIw.),jedno
znajwybitniejszychdziełliteraturynowożytnejPersów,niemusielioniod-
woływaćsiędoarabszczyzny,arobiątopodziśdzień.PodobniezTurkami
–wXVIIwiekuHadżdżiChalifamógłswojąwspaniałąencyklopedięnapi-
saćpoturecku,aletegoniezrobił,choćniebyłotodziełoreligijne,czym
możnatłumaczyćdecyzje,naprzykład,perskichuczonychszyickich.
Azatemzawszemożeznaleźćsięktoś,ktoniebędziezadowolony.
...ijakoniejopowiadać(garśćuwagteoretycznych)
Choćwmojejpoprzedniejksiążceprzyjąłem,podobniejaktu,„rozu-
miejący”punktwidzenia,tojednakbyłatopróbamaksymalnegopogodze-
niadyskursuzachodniegozcywilizacjąislamu,stądopowieśćmiałacharak-
terzdecydowaniechronologiczny.Pozatymwmniejszymstopniuchodziło
mioprzedstawienie„mentalności”,wwiększymzaśodziejekultury„wyso-
kiej”iukazaniesilnychwięzówpomiędzyposzczególnymimuzułmańskimi
strefamigeograficzno-kulturowymi.Azatem,jakbytopowiedziałEdward
Said
2
,próbowałemwpewnymzakresiewtłoczyćową„niesforną,nie-
1
Adonis,KulturundDemokratieinderarabischenGesellschaft,[w:]Islam,Demokratie,Mo-
derne.AktuelleAntwortenarabischerDenker,hrsg.E.Heller,H.Mosbahi,Mu
¨nchen1998,s.130.
2
E.Said,Orientalizm,Warszawa1991,s.228.
