Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ3.
WSPÓLNAPOLITYKAROLNAUNIIEUROPEJSKIEJJAKOFORMAWSPARCIAFINANSOWEGO…
SzczególnierozbudowanaformainterwencjonizmuukształtowałasięwUniiEu-
ropejskiejwpostaciwspólnejpolitykirolnej,którajestjednąznajważniejszychpolityk
wspólnotowychwkrajachUniiEuropejskiej,politykąmającąkluczoweznaczeniedlaca-
łegoprocesuintegracjieuropejskiej.Wtymrozdzialezostanąprzedstawionepodstawy
ustanowieniaiprowadzeniawspólnejpolitykirolnej,zarysjejcelówiinstrumentóworaz
ogólnaocenaskutkówtejpolityki.
3.2.Podstawyinterwencjonizmurolnego
Klasycznekoncepcjeekonomiiwskazywały,żerynekijegomechanizmyprzyzachowaniu
równowagikonkurencyjnejzapewniająoptymalnewykorzystaniezasobówiodpowiednie
wynagrodzenieczynnikówprodukcji.Wolnakonkurencjależaławięcwinteresiekażdego
obywatela.Praktykadowiodłajednak,żewolnakonkurencjaniejestwstaniezapewnić
idealnejrównowagirynku,któregofunkcjonowaniemożebyćkorygowaneprzezpań-
stwo.Zakłócenierównowagirynkowej,awięcioptymalnaalokacjazasobówiczynników
produkcjimogąmiećcharakterzewnętrznylubteżwynikaćzespecyfikiicharakte-
rugospodarującychpodmiotówisektorówgospodarki.Teoretycznekoncepcjeinter-
wencjonizmuopracowaneprzezJohnaMaynardaKeynesadałypodstawękoncepcjom
podkreślającymkoniecznośćinterwencjonizmupaństwawgospodarce.Pozostałjednak
nierozstrzygniętyspóroskalęiinstrumentytejinterwencji.Zwróconouwagębowiemna
to,żenietylkorynekcharakteryzująpewneułomnościiniesprawności,aletakżepaństwo
niezawszejestzdolnedotrafnegowyboruinstrumentówiskaliichzastosowania.Ist-
niejewieleprzesłanekprzemawiającychzapotrzebąinterwencjipaństwaikorygowania
niesprawnościrynku.Ważnągrupęstanowimożliwośćwystąpieniasprzecznościmiędzy
maksymalizacjąefektywności,którąmożezapewnićrynek,acelamispołecznymi,takimi
jakrównośćszans,bezpieczeństwo,sprawiedliwośćspołecznaitp.Innagrupatoodstęp-
stwapraktykigospodarczejodteoretycznychzałożeńmodeliekonomicznych,czyliż-
neprzejawyzawodnościrynku.Wśródtychprzejawówmożnawyróżnićwystępowanie
tzw.efektówzewnętrznych,niepełnąinformację,istnieniemonopoliiinnychformza-
kłóconejkonkurencji,opóźnieniaczasowepowrotudostanurównowagirynkowejitp.
JakzauważaJózefZegar,Hryneksamoistnieprowadzidowytworzeniawnadmiarze
ujemnychefektówzewnętrznychiwniedoborzeefektówdodatnich.Dotyczytozwłasz-
czaefektówujawniającychsięwsferześrodowiska1.Całościowyzbiórprzesłanekprze-
mawiającychzapotrzebąpolitykiinterwencjonizmurolnegomożnanazwaćkwestią
rolnączykwestiąagrarną
2
.Kwestiaagrarnajestzjawiskiemnagłośnionymszczególnie
1J.Zegar,2014,Konkurencyjnośćrolnictwazrównoważonego(synteza),IERiGŻ,MonografieProgramu
Wieloletniego2011–2014,nr142,Warszawa.
2J.Wilkin,1989,Współczesnakwestiaagrarna.PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa;J.Zegar,
2018,KwestiaagrarnawPolsce,IERiGŻ,Warszawa;A.Czyżewski,P
.Kułyk,2014,Zmianywsystemiewspar-
ciarolnictwaijegomakroekonomicznymotoczeniuwwysokorozwiniętychkrajachOECDwdługimokresie
(1990-2012),[w:]Kierunkirozwojurolnictwaipolitykrolnych-wyzwaniaprzyszłości(Synteza),R.Grochowska
(red.),IERiGŻ-PIB,MonografieProgramuWieloletniego2011–2014,nr127,Warszawa.
40