Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.LITERATURAOESTETYCENOWOŻYTNEJ
Estetykapierwszychstulecinowożytnychbyłaprzedmiotemspecjalnegoopracowania
przed80laty:H.v.Stein,DieEntstehungdermodernenÄsthetik,1886(przedruk
anastatycznyw1964):aletapraca,wówczaspionierska,dziśjestjużraczejanachroniczna.
Potempowstawałytylkoopracowaniakrótsze,aitenieliczne:E.deBruyne,
GeschiedenisvandeAesthetica:DeRenaissance,1951,lubC.Vasoli,L’estetica
dell’UmanesimoedelRinascità,wzbiorowymdziele:MomentieProblemidiStoria
dell’Estetica,I.—Dawniejszekompendiahistoriiestetyki,zksiążkąB.Bosanqueta
włącznie,estetykęOdrodzeniaiXVIIwiekuzbywałyparuogólnikowymizdaniami;
dopieroksiążkaK.E.Gilbert—H.Kuhn,AHistoryofEsthetics,1939,poświęca
tymczasomparęrozdziałów.
Istniejąnatomiastopracowaniaposzczególnychdziałów,odcinkówizagadnieńówczesnej
estetyki,azwłaszczaogólnejteoriisztuk,poczęściobszerneicenne.Dlateoriisztuk
plastycznych:J.Schlosser,DieKunstliteratur,1924,równieżwwydaniuwłoskim;
L.Venturi,StoriadellaCriticad’Arte,1945.Specjalnieowłoskiejteorii:
A.Blunt,ArtisticTheoryinItaly1450—1600,1940.OfrancuskiejXVIIwieku:
A.Fontaine,Lesdoctrinesd’artenFrance,1909;H.Lohmüller,Die
französischeTheoriederMalereiim17Jahrh.,Diss.Marburg,1933.—Opoetyce:
J.E.Spingarn,HistoryofLiteraryCriticismintheRenaissance,1899.Specjalnie
owłoskiejpoetyceXVIw.wielkiedziełoB.Weinberga,AHistoryofLiterary
CriticismintheItalianRenaissance,1961.OpoetycefrancuskiejXVIIw.:Ph.van
Thiegem,PetitehistoiredesgrandesdoctrineslittérairesenFrance,1957,oraz
J.Bray,LaformationdeladoctrineclassiqueenFrance,1961.—Wczesnychwieków
nowożytnychdotyczypodstawowamonografia:E.Panofsky,Idea,1924.
Sprawaźródełprzedstawiasięwtymokresieinaczejniżwpoprzednich,jesttobowiem
jużokresdruku.Jednakżeniektóretraktatyrenesansoweoestetyce,nawettakdoniosłejak
Albertiego,niebyłyodrazuogłoszone.WielepracwydanodopierowXIXiXXwieku:
największąserięstanowiąwiedeńskieQuellenschriften,wydawanewdrugiejpołowieXIX
w.przezEitelbergeraiIlga.PopolskusąwydanepismaAlbertiego,Leonarda,Dürera,
Poussina,Belloriego,główniedziękiJ.BiałostockiemuiM.Rzepińskiej.
AntologieestetykitegookresusąpowłoskuwGrandeAntologiaFilosofica,t.VI—IX,
iporosyjskuwPamiatnikimirowojesteticzeskojmysli,II,1964.—Antologiinowożytnej
estetykiwbrzmieniuoryginalnymdotądniebyło.
OniektórychpisarzachzXV
,XVIiXVIIwieku,którychestetykajestomawiana
wniniejszymtomie—oLeonardzieiMichaleAniele,BerninimiPoussinie,Tassie
iSzekspirze,KartezjuszuiBaconie—istniejeolbrzymialiteratura;jednakżetylkoznikoma
jejczęśćdotyczyichpoglądówestetycznych.Niewszyscyestetycytychczasów,nawet
wybitniizasłużeni,doczekalisięopracowaniamonograficznego.Teopracowania,jakiesą,
będąpodaneponiżejprzyomawianiukażdegozpisarzy.
