Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ODRODZENIE
OdpierwszychlatXVwiekuzacząłsięokresdziejównazywany
Renesansem,czyliOdrodzeniem.Jegopoczątekbyłzarazem
początkiemerynowożytnejwdziejachEuropy.Podstawy,abywłaśnie
wtymmomenciezaczynaćnowąeręhistorii,sąliczne:
1.Nastąpiłwówczasodwrótodprzekonańiupodobań,jakie
utrzymywałysięprzezwiekiśrednie,toznaczyprzeztysiąclat;przede
wszystkimpolegałnaodwróceniusięodświatatranscendentnego;
sprawydoczesnepochłonęłyterazludzi,rozpoczęłasięlaicyzacjażycia
ikultury.2.JedenzkrajówEuropy,mianowicieWłochy,wybił
sięwsztuce,nauce,ogładzieżyciaponadwszystkieinne,samjeden
wytworzyłnową,awysokąkulturę[14].3.Oderwawszysięodbliskiej
tradycjiśredniowiecza,odnowiłtradycjęznaczniedawniejszą,
mianowiciestarożytną,uczyniłjąznówżywąiaktualną.
4.Napierwszyplankulturywysunąłsztukiplastyczne,dał
artystompozycję,jakiejwpoprzednichstuleciachniemieli.
DążeniawłoskiegoOdrodzeniazostałyprzeznieurzeczywistnione
tylkoczęściowo:niepodobnabyłoanicałkowicieoderwaćsię
odkulturyśredniowiecznej,aniteżcałkowiciepowrócićdostarożytnej.
Jednakżeto,coosiągnięto,byłotakważne,żezostałouznane
—zarównoprzezludziówczesnych,jakprzezpóźniejszych
historyków—zapocząteknowejery.Noweupodobaniaidążenia
objęłyrównieżestetykę.Nalosyjejwpłynąłzarównoodwrót
odtradycjiśredniowieczaizwrotdoantyku,jaklaicyzacjakultury,jak
prymatWłochiprymatsztukplastycznych.Toteżhistorykestetyki
musiwtymokresiewysunąćnapierwszyplanWłochy,spuściznę
starożytnąiteorięsztukplastycznych.
2.SPORYOODRODZENIE.WOdrodzeniuróżnerzeczysąsporne:
kiedysięzaczęło?Czypowstałonagle,czyteżwwynikustopniowego
rozwoju?Czyjużwpełninależałodoczasównowych,czyteżbyło
dopieroprzejściemdonich?Jakdługotrwałoikiedynastąpiłjego
koniec?Jakiesąjegocechyistotne?Czybyłozjawiskiemswoiście
włoskim,czyteżjednakogólnoeuropejskim?Czystanowiłoepokę
tylkowdziejachsztuki,czyteżcałejkultury?
Odpowiadanonatepytaniatakrozmaicie,iżmożesięwkońcu
wydać,żewszystko,cokolwiekmożnapowiedziećoOdrodzeniu,jest
wątpliwe.Takjednakniejest;prawdąjestnatomiast,żewszystkobyło
