Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ciłyimwynagrodzenie.Taksamopracowalirobotnicynajniższejkategorii,
określanijakoguruż(akk.mużkenum),częstoutożsamianizludnościąpod-
daną,niewątpliwiebłędnie(zob.s.151).Pozorniesprzeczneopinie–że
zaIIIdynastiizUrogółludnościKrajubyłzobowiązanydopracynarzecz
państwaiżepodstawącywilizacjimezopotamskiejwtymokresiebyła
wolnapracanawłasnyrachunek–bynajmniejsięniewykluczają.
1.2.6.Przemianycywilizacyjnewepoceimperiów
Dziękiogromniepowiększonejdokumentacji,przemianycywilizacyjne
wepoceimperiówdająsięśledzićowielelepiejniżwewcześniejszych
okresach.ObjęciewładzyprzezSargonazapoczątkowałorewolucjękul-
turalną.Językiemwładzystałsięporazpierwszydialektsemicki.Sztuka
oficjalnaodeszłaodsztywnej,statycznej,silniestylizowanejkonwencji
okresuwczesnodynastycznego,tworzącnową,naturalistycznąidyna-
miczną,osiągającjednocześniepoziompanowanianadtworzywem,któ-
remumiałydorównaćdopiero1500latpóźniejdziełanowoasyryjskie.
NowakonwencjanieprzeżyłaupadkuAkkadu,alepowrótdodawnego
paradygmatuszedłwparzeznabytątymczasemwirtuozeriąwarsztato-
wą.SztukaokresugutejskiegoiIIIdynastiizUr(np.znanerzeźbyGudei
zLagasz)stałasięwtensposóbpierwsząuchwytnąklasycystycznąsztuką
wdziejach.
Poarchitekturzeokresuakkadyjskiegoniemaprawieżadnychśladów,
nawetwNippur,gdziekrólowieprowadzilidziałalnośćbudowlanąna
architektura
wielkąskalę;tocojest,znalezionopozaKrajem,główniewTellBrak.Nie
wiemywięcczyiewentualniektórespośródnowychzjawiskwarchitek-
turze,jakiedająsięzaobserwowaćzaIIIdynastiizUr,sięgałyichczasów.
ZjawiskateznamygłówniezUr:wykopaliskawEkisznugal,okręgupatrona
miasta,bogaksiężycaNanny/Sina,odsłoniływielkizespółceremonialno-
-rezydencjonalny,zapoczątkowanyprzezUrnammuikontynuowanyjesz-
czeprzezAmarsina,pierwowzórpóźniejszychrozwiązańtegotypuażpo
kompleksświątyniMardukaipałacukrólewskiegowimperialnymBabi-
loniepoł.Itysiąclecia(zob.s.345–346).Górującynadnimzikkuratmógł
byćrozwinięciemświątyninaplatformie,istniejącejjużwfazieUrukIV
(zob.s.61).ZikkuratstałsiętypembudowlicharakterystycznymdlaMe-
zopotamii,azarazemwyjątkowym,któregowzniesieniebyłoobjawem
szczególniewysokiejpozycjiboga,azatemimiastaorazfundatora.Poza
Ur,Urnammuijegopotomkowiezdążyliwznieśćzikkuratywswychpo-
zostałychstolicach,wUrukdlaInannyiwNippurdlaEnlila;czwartyzik-
kurat,dlaEnki,powstałwEridu.
Wepoceimperiówdokonałasięnajwiększakulturowaprzemiana
wdziejachcywilizacjimezopotamskiej:zaniksumeryjskiegojakojęzyka
zaniksumeryjskiegojako
mówionegoizastąpieniegoprzezjęzyksemicki,przeztych,którzynim
językamówionego
101