Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Utrzymanieobutychfilarówbyłogłównątroskąkrólów.Wpodbitych
miastachzajęlionimiejscelokalnychwładców;ensibyliobecnienamiest-
nikamiajednocześniezarządcamidóbrkrólewskich,odpowiedzialnymi
przedadministracjącentralną.PodbojowiSumeruprzezSargonaitłumie-
niupowstańtamtejszychmiasttowarzyszyłykonfiskatyziemi,któreuczy-
niłykrólówwłaścicielamiogromnychposiadłości.Posiadłościtepozwa-
nadziałyziemi
lałykrólomwydzielaćznichnadziałydlaswychpodwładnych,jedneidące
wsetkihektarów,inneztrudemwystarczającedoutrzymaniarodziny.Za
pomocąpierwszychtworzyliścisłąelitęimperialną,tedrugiewwiększo-
ścibyłyprzeznaczonedlaszeregowychczłonkówkrólewskiejdrużyny.
Owadzetychnadziałówdlafunkcjonowaniaimperiumświadczyobelisk
Manisztuszu,stelazdiorytuupamiętniającazakupprzezkrólawielkiej
ilościziemi,którąnastępnierozdzieliłmiędzyczłonkówswegootocze-
nia;podobniepostępowałsynNaramsina,Szarkaliszarriizapewneinni
królowie.
Imperiumwznaczeniuarmii,administracji,dworukrólewskiegoiwiel-
kiegocentrumkonsumpcji,jakimbyłAkkad,byłoutrzymywaneprzezKraj
orazpoddanebezpośredniemuzarządowiSuzjanęiSubartu.Eksploatacja
pozostałychobszarówprzybierałazkoniecznościformęgrabieży.Zyski
tegorodzaju,choćjednorazowe,musiałyodgrywaćdużąrolęwekonomii
imperium,zwłaszczanajcenniejszakategoriałupów–ludzie.Otym,że
wSumerzeokresuakkadyjskiegoistniałstałypopytnadodatkowąsiłęro-
boczą,świadcząidącewdziesiątkitysięcyliczbyjeńcówzezbuntowanych
miastpodaneprzezRimusza.Przedstawicieleludów,zktórymiwalczyli
królowieAkkadu,wzmiankowanijakopracownicywtekstachadministra-
cyjnychzróżnychmiastsumeryjskichzepoki,prawienapewnoznaleźli
sięwnichjakojeńcy.
1.2.3.UpadekAkkaduinajazdGutejczyków
JeszczezapanowaniaNaramsinadoszłodozałamaniasięwładzyAkkadu
napółnocy,nacowskazujezniszczeniewielkiegopałacowo-ceremonial-
negokompleksuwTellBrak.Ktokolwiekbyłnatymobszarzewrogiem
imperium–ludnośćmiejscowa?kolejnafalaHurytówzpółnocy?–Górna
Mezopotamiazostałastraconawkrótcepojegośmierci.Największeza-
grożenieszłojednakzewschodu.PowtarzającesięnajazdyGutejczyków
iElamitównaterytoriamiastsumeryjskichdowodząutratykontrolinad
utratawładzynad
wschodnimiperyferiamiimperium,ajednocześniesygnalizująistnienie
peryferiami
wZagrosieiElamiesilnychorganizmówpolityczno-militarnych,zapewne
stworzonychdlastawieniaczołaAkkadowi,którejużwkrótcemiałyzadać
mudecydującycios.
Niewiadomo,jakdługoSzarkaliszarriutrzymałwładzęnadKrajem
anicobyłobezpośredniąprzyczynąjejupadku:najazdyGutejczyków,po-
94