Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział4
Mezopotamiaodpoczątku
osadnictwadopowstania
cywilizacji
4.1.Mezopotamia:warunkinaturalne
Mezopotamia,odpółnocyograniczonaprzezTaurus,odzachoduprzez
górnyEufratiPustynięSyryjską,odpołudniaprzezZatokęPerską,od
naturalneregiony
wschoduprzezbagnanaddolnymTygrysemiZagros,składasięz3hory-
Mezopotamii
zontalnieułożonychregionównaturalnych.Pagórkowatypaspółnocny,dość
żyznyioniezłychopadach,wystarczającychdlanormalnego,„suchego”rol-
nictwa,ciągniesięwzdłużpodnóżyTauruiZagrosu,odgórnegoEufratudo
MałegoZabu.Pasśrodkowy,zajmującywiększośćobszarumiędzyEufratem
aTygrysem,niemaldopunktu,gdzieobierzekinajbardziejzbliżająsiędo
siebie,orazterenyupodnóżyZagrosunapołudnieodMałegoZabupo
aluwialnąrówninęSuzjany(Chuzistanu),odzmianyklimatuok.3500r.był
wfazachwilgotnychsuchymstepem,wsuchychzaś–półpustynią.Rolnic-
twojesttumożliwetylkowgłębokowciętych,wąskichdolinachEufratu
ijegodopływów,BalichuiChaburuorazTygrysu,gdzieistniejemożliwość
irygacji.Paspołudniowy,aluwialnarówninadolnegoEufratuiTygrysu,po-
wstałwdużejmierzedopierowholocenie.Wskutekbardzoniskichopadów
półpustynialubpustyniasięgawszędzietam,gdzieniedochodząwody
rzek.Płaskośćmezopotamskiegoaluwium–terenyoddaloneo500kmod
Zatokileżą20mn.p.m.–sprawiała,żewwarunkachnaturalnychobierzeki
tworzyłymeandry,któreczłowiek„prostował”dlazwiększeniapowierzchni
terenównawadnianych,rozdzielającnurtnakilkarównoległychkoryt,od
którychodchodziłymniejsze,nawadniającepola.Innymskutkiempłaskości
równinybyłałatwośćwystępowaniarzekzbrzegów.
Eufrat,Tygrysiichdopływywzbierająwiosnąwskutekzimowo-wio-
aluwium:warunki
sennychopadówwgórach.Obokmułuniosąwielkieilościmateriału
hydrologiczne
skalnego,któryosadzasięzarazpowystąpieniuwodyzbrzegów,two-
54