Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czyniącUrukna2tys.latnajbardziejrozległymzespołemmiejskimoiku-
mene,implikująistnieniekilkudziesięciotysięcznejspołecznościdyspo-
nującejwielkiminadwyżkamisiłyroboczejorazsprawnejwładzy,która
organizowaławznoszenieobiektówwzmacniającychjejwłasnąpozycję
ispoistośćcałejspołeczności.Wielkietekompleksyiznalezionewnich
przedmioty(większośćktórych,coprawda,pochodzizwarstwyUrukIII)
pozwalająteżmówićozakorzenionejtradycjitworzeniadziełsilnieod-
działującychnazmysłestetyczny,ajednocześniezdolnychdowyrażania
przesłaniaideologicznego(np.gloryfikacjiwładcy),czylisztuki.
NadrugimbieguniekulturymaterialnejpóźnegoUrukleżąnaczynia
masowaprodukcja
inarzędziawykonywanewwielkichilościachmetodąpółprzemysłową:
naczyńinarzędzi
sierpy,siekieryigwoździezkształtowanejwformachiwypalanejgliny,
orazprosteinieozdobnenaczyniawykonywanetąsamątechnikąlubfor-
mowanenakolewkilkustandardowychkształtach.Masowaprodukcja
przedmiotówcodziennegoużytkuoznaczaistnienieinstytucjikoordynu-
jącychprodukcjęrzemieślniczą–azatemirolniczą–orazdystrybucjęjej
wytworów.Uważasię,żenajbardziejrozpowszechnionenaczyniakształ-
towanewformach,tzw.misyześciętymbrzegiem,służyłydoracjono-
waniażywności(zboża,piwaitd.)personelowitychinstytucji,choćdziwi
wielkiezróżnicowanieichpojemności.Wczasachhistorycznychtakąin-
stytucjąbyłaświątynia;czypodobniebyłowpóźnymokresieUruk–nie
wiadomo.
4.4.2.Pismo
Drugąobokmiastaoznakącywilizacji,którapojawiłasięwpóźnymokre-
pieczęciestemplowe
sieUruk,byłopismo.Jegodalekimprzodkiembyłypieczęciestemp-
ibulle
lowe,używanejużwkulturachHassuna,SamarraiObeid,którychodci-
skiwglinie,częstoznajdowanewkontekściedomowym,wskazują,że
służyłyjakoznakiwłasności.UschyłkukulturySamarrapojawiłysiębulle:
pustewśrodkuglinianekulezodciskiempieczęci,służącejakokoper-
tydlaglinianychżetonów,zktórychjednesąpodobnedopóźniejszych
liczebnikówsumeryjskich,drugiezaśprzedstawiajązwierzętaiinne
elementyinwentarza;znalezionoteżbullezodciskamiżetonów.Sąone
pierwsząuchwytnątechnikąarchiwizacjidanych,funkcjonalniepodobną
dokijakarbowego,opróczaspektuuwierzytelniającego(amożeima-
gicznego),dostarczanegoprzezodciskpieczęci.Aspekttenmusiałsta-
waćsięcorazważniejszy,skoronaprzełomiewczesnegoipóźnegookre-
suUrukweszływużycie,obokzwykłychstempli,pieczęciecylindryczne,
częstoztwardegokamienia,rżniętewpostacieludziizwierząt,nieraz
tworząceczytelnekompozycje:pieczęćtakapozwalaławykonaćodcisk
nadowolniewielkiejpowierzchni,awymyślneprzedstawienieułatwiało
identyfikację.
62