Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iwyniosłościpłciowe(zawiązkimoszny/wargsromowychwiększych).
Do9.tygodniażyciapłodowegozatokamoczowo-płciowapozostajeniezróżnicowana.Podwpływemdihydrotestosteronu(DHT),powstającegoztestosteronudzięki
enzymowi5α-reduktazie,ok.10.tygodniazatokamoczowo-płciowazaczynasięróżnicowaćwmęskiezewnętrznenarządypłciowe:mosznę,prącie,atakżemęskącewkę
moczową,gruczołkrokowyipęcherzykinasienne.BrakDHTspowodujeprzekształceniezatokimoczowo-płciowejwzewnętrzneżeńskienarządypłciowe:wargi
sromowemniejszeiwiększe,łechtaczkę,dolną⅓częśćpochwyorazżeńskącewkęmoczową(ujścienakroczu).Maskulinizacjazewnętrznychnarządówpłciowych
rozpoczynasięodwydłużeniawymiaruanogenitalnego(ododbytudopodstawyprącia/ujściapochwy)(ang.anogenitaldistance–AGD),następniedochodzidozłączenia
sięwyniosłościpłciowych(fałdówwargowo-mosznowych)iwytworzeniamoszny,wydłużeniaguzkapłciowego(wyrostkafallicznego),któryprzekształcasięwżołądź
prącia(ryc.3.2.).Organogenezacewkimoczowejjestukończonado14.tygodnia.Największyprzyrostwielkościprącianastępujew3.trymestrzeciąży,wczasiegdy
wzrastapoziompłodowegohormonuluteinizującego(ang.luteinizinghormone–LH)itestosteronuorazDHT[25,30].Zarównotestosteron,jakiDHTwiążąsię
zreceptoremandrogenowym(ang.androgenreceptor–AR)wtkankachdocelowych(rozdz.14).GenkodującyreceptorARznajdujesięnaramieniudługim
chromosomuX.DHTmaok.3-krotniewiększepowinowactwodoARijestnajsilniejdziałającymandrogenem.Przybrakudziałaniaandrogenówzatokamoczowo-
płciowaprzekształcisięwżeńskiezewnętrznenarządypłciowe.
RYCINA3.2.
Różnicowaniezewnętrznychnarządówpłciowych.
Wtrzecimtrymestrzeciążysąwysokiepoziomyestrogenówpochodzącychodmatki.Męskipłódwytwarzabiałka:α-fetoproteinę(AFP)iglobulinęwiążącąsteroidy
płciowe(ang.sexhormonebindingglobulin–SHBG),którewiążąestrogenyiwtensposóbchroniąmęskipłódprzedichdziałaniem.
Różnicowaniepłciowemózgu
Płećpsychicznaujawniasięwpostaci:
identyfikacjipłciowej(ang.genderidentity,tożsamośćpłciowa)–jesttopoczucieprzynależnościdodanejpłci,
rolipłciowej(ang.genderrole)–męskilubżeńskitypzachowania,
orientacjiseksualnej(ang.sexualorientation)–ukierunkowaniepopędupłciowego.
Wdoświadczeniachnazwierzętach,atakżedziękiobserwacjomrozwojowymuludziwykazano,żeróżnicowaniepłciowemózguprzypadanaokrespłodowyoraz
wczesnoniemowlęcyijestzależneoddziałanialubbrakudziałaniasteroidówpłciowychnaOUN[17,18].Unoworodkówludzkichpłcimęskiejaktywnajest
ośpodwzgórze–przysadka–jądra(ang.minipuberty)między2.tygodniema5.miesiącemżycia(ryc.3.3.).Wtymczasiestężeniagonadotropinitestosteronuwekrwi
sąprawietakwysokiejakudorosłychmężczyzn.Uważasię,żeopróczokresupłodowegojesttookresdecydującyorozwojustrukturmózgu(m.in.jądroprzedwzrokowe
przyśrodkowe,jądrowprzyśrodkowympoluprzedwzrokowym,jądropółleżąceprążkagranicznegowpodwzgórzu)odpowiedzialnychzamęskąidentyfikacjępłciową.
Testosterondziałabezpośrednio,aletakżepoprzekształceniudoDHTiestradiolu.Budowaiwielkośćjąderpodwzgórzaodpowiedzialnychzapłećpsychicznąsąróżne
umężczyznikobiet.BrakdziałaniasteroidówpłciowychwokresiepłodowymiokołoporodowymnaOUNspowodujeróżnicowaniemózguwkierunkużeńskim.
