Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
Maria
Szarras-Czapnik
Jolanta
Słowikowska-Hilczer
Rozwójjąder
Fizjologia
Okresniemowlęcy
Objętośćkażdegojądrapourodzeniuwynosiok.1ml.Wjądrachnoworodkówiniemowlątkanalikinasienne(plemnikotwórcze)położonesąściśleoboksiebieistanowią
ok.90%objętościjądra.Tkankamiędzykanalikowastanowijedynieniewielkiodsetekobjętościgonady[11].
Kanalikiplemnikotwórcze
Kanalikiplemnikotwórczeuniemowlątmająśrednicę30–50μminiemająświatła.SąwypełnionekilkomawarstwaminiedojrzałychkomórekSertolego,którestanowią
około90%wszystkichkomórekkanalika.Pozostałe10%topłodowekomórkipłciowe(gonocyty)ipowstałeznichpierwszeniezróżnicowanespermatogonie
(spermatogonietypuA),prekursoryspermatogenezy.Gonocytyod15.do25.tygodniarozwojupłodumnożąsięintensywnie,alenakrótkoprzedporodemichprocesy
podziałowesązahamowane,ajednocześniekomórkipłciowepodlegająintensywnejapoptozie.Wokresienoworodkowymgonocytysązlokalizowanewcentrumkanalika,
anastępnieprzesuwająsiędobłonypodstawnejistopniowoprzekształcająsięwspermatogonietypuAażdo1.rokużycia.Przypuszczasię,żeAMHwydzielanyprzez
komórkiSertolego,możebyćczynnikiempobudzającymprzekształceniegonocytówwspermatogonieA.Hormontenjestrównieżodpowiedzialnyzafizjologiczne
zatrzymaniespermatogenezynapoziomiespermatogoniiażdookresudojrzewaniapłciowego,kiedypoziomAMHzaczynasięobniżać.
ProliferacjakomórekSertolegouczłowiekaodbywasięwokresiepłodowymipourodzeniudook.12.–18.miesiącażycia.
Przestrzeniemiędzykanalikowe
PłodowekomórkiLeydiga(ang.fetalLeydigcells–FLC)odpowiadajązawydzielanietestosteronumiędzy8.a16.tygodniemżyciapłodowego,wtedyichliczbajest
najwyższa.WmiaręobniżaniawydzielaniahCGwdrugimtrymestrzeciążydochodzidozmniejszenialiczbyFLCnaskutekichinwolucji.TylkonieliczneFLCpozostają
aktywnewpłodowymjądrzedokońcaciąży.WjądrachzarazpourodzeniumożnastwierdzićnielicznekomórkiLeydigapołożonewprzestrzeniach
międzykanalikowych(ang.neonatalLeydigcells–NLC).Sąoneobecnedo4.–5.miesiącapourodzeniu,kiedysąpobudzanedoprodukcjiiwydzielaniatestosteronupod
wpływemprzejściowopodwyższonychstężeńgonadotropin(tzw.okresminipuberty).Wtymczasiestwierdzasiędobrąodpowiedźwteściezludzkągonadotropiną
kosmówkową(ang.humanchorionicgonadotropin–hCG)(conajmniej2-krotnezwiększeniestężeniatestosteronuwekrwi).NastępniekomórkiLeydigaulegają
fizjologicznemuuwstecznieniuidookresudojrzewaniapłciowegoniemożnaichodróżnićodfibroblastów.
Okresprzeddojrzewaniowy
Wzrostludzkiegojądrawciągupierwszych10latżyciajestprawieniezauważalny.Objętośćjądrawtymokresiewynosi1–3mliwyraźniezwiększasiękilkamiesięcy
przedinnymiklinicznymioznakamidojrzewaniapłciowego(≥4ml).Strukturajądrajestniezmienionaażdowczesnegoetapudojrzewaniapłciowego.
Kanalikiplemnikotwórcze
Odokresuniemowlęcegośrednicakanalikówplemnikotwórczychwzrastado90μmw10.rokużycia,zwiększasiętakżeichdługośćipojawiasięświatłokanalików
nakrótkoprzeddojrzewaniempłciowym[5].
NadalwkanalikachjądrawiększośćkomórekstanowiąniedojrzałekomórkiSertolego,którychjądrakomórkoweułożonesąwpojedynczejwarstwiebliskobłony
kanalikowej.Imbliżejokresudojrzewania,tymliczebnośćkomórekSertolegonaprzekrojukanalikajestcorazmniejsza,cojestwynikiemzahamowaniaichpodziałów
przypostępującymwzrościekanalika.
Nielicznekomórkipłciowestwierdzanepoupływie1.rokużyciachłopcatospermatogonietypuA,wśródktórychwyróżniasię:ciemne–zapasowekomórkipnia
ijasne–różnicującesię.LiczebnośćspermatogoniiAjasnychwstosunkudoAciemnychpowolizwiększasięwrazzwiekiem.Stopniowozaczynająpojawiaćsię
komórkireprezentującewyższeetapyspermatogenezy:spermatogonietypuBispermatocytywstadiumpreleptotenupodziałumejotycznego.Uchłopców4–6-letnich
możnastwierdzićpojedynczespermatocytywstadiumleptotenu,zygotenu,anawetpachytenupierwszejmejozy.Dynamikatychprzemianjestjednakniewielka.
Przestrzeniemiędzykanalikowe
WgruczoleśródmiąższowymjądraprzeddojrzewaniowegoznajdująsięNLC,któreuległyregresji,nazywanetakżeniedojrzałymikomórkamiLeydiga(ang.immature
Leydigcells–ILC),orazkomórkiprekursorowe,przypominającewyglądemfibroblasty,wktórychbrakjestekspresjienzymówsteroidogenezy.Dowodembraku
obecnościaktywnychkomórekLeydigasąbardzoniskiepoziomytestosteronuwekrwi(<1nmol/L),częstoponiżejczułościmetoddlaoznaczaniatestosteronu.Jednakże
komórkiLeydigamożnapobudzićwteściezhCG,uzyskującwzroststężeniatestosteronudook.2–8nmol/L).Wtymsamymczasieniskiesątakżestężeniagonadotropin
wekrwi.
Okresdojrzewaniapłciowego
Pierwszymklinicznymzwiastunemdojrzewaniapłciowegojestzwiększenieobjętościkażdegozjąderuchłopcówwwiekumiędzy9,5.a13,5.rokiemżyciaponad
objętośćprzeddojrzewaniową(zawartośćgranicznąprzyjmujesię4ml).
Kanalikiplemnikotwórcze
