Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Andropauzaefektzmianwdrugiejpołowieżycia
1.1.Hipogonadyzmpierwotnyiwtórny
15
Whipogonadyzmieredukcjiulegapoziomtestosteronu,któremutowarzyszą
zmianywnatężeniufolitropiny(FSH)ilutotropiny(LH)(Mędraś,2007).Folitropina
pobudzadojrzewanieiwzrostjąderorazwpływanaczynnośćkomórekSertolego,
zktórymiregulujespermatogenezę.Lutotropina,działającnakomórkiLeydiga,
aktywizujeenzymyodpowiedzialnezaprzemianęcholesteroluwtestosteron.Wy-
dzielaniehormonówpodlegakontrolinadrodzesprzężeńzwrotnych.Testosteron
zmniejszawydzielaniegonadoliberyny(GnRH)ilutotropiny,ahormonyjąderha-
mują(inhibina)lubpobudzają(aktywina)wydzielaniefolitropiny(KulaiSłowikow-
ska-Hilczer,2012b).
Hipogonadyzmpóźnymacharakterzłożonypierwotnyiwtórny.
Hipogonadyzmpierwotny(hipergonadotropowy,gonadalny)todefektgonad,
któregoprzyczynypierwotniedotycząjąder(upośledzenieczynności)(Mędraś,
2007;Rabijewski,2011a)iktórywiążesięzobniżonymwydzielaniemtestostero-
nu(testosteronponiżej3ng/ml),czegokonsekwencjąjest,naskutekbrakuha-
mowaniazwrotnego,wzrostprodukcjiFSHiLH(powyżej10mU/ml)przezprzy-
sadkęmózgową(MędraśiJankowska,2002b).Związanyjestzupośledzeniem
czynnościhormonalnejkomórekLeydigaiSertolegowjądrze,któremutowarzy-
szynadmiernewydzielaniegonadotropin(FSHILH)przezprzysadkęmózgową
(KulaiSłowikowska-Hilczer,2012b;MędraśiJankowska,2002b).Ustarszych
mężczyznzmianywobrębiejąderdotyczązmniejszenialiczbykomórekLeydiga
isyntetyzowanegoprzeznietestosteronu.Upośledzeniuulegajątakżekomórki
Sertolego,czegoprzejawemjestredukcjasyntezyinhibiny,którahamujewydzie-
lanieFSH.Zmniejszasięukrwienietkankijądrowej,abłonagranicznanaczynio-
wo-kanalikowaulegapogrubieniu(MędraśiJankowska,2002b).Przyrozpozna-
waniuhipogonadyzmupierwotnegobardziejwskazanejest,byzwracaćuwagę
nastężenieFSHniżLH,ponieważokrespółtrwaniaFSHjestdłuższy,azmiany
wjegowydzielaniumniejsze(Rabijewski,2011a).Hipogonadyzmpierwotnyuwa-
runkowanyupośledzeniemczynnościhormonalnejspowodowanejstarzeniem
sięwystępujeu2%mężczyznwwieku40–80lat,au9,5%mężczyznpojawia
sięwformieskompensowanegohipogonadyzmu(KulaiSłowikowska-Hilczer,
2012b).
Hipogonadyzmwtórny(hipogonadotropowy,podwzgórzowo-przysadkowy)to
defektgonadwynikającyzupośledzeniafunkcjonowaniapodwzgórzaiprzysadki
mózgowej(obniżonezostajewydzielaniegonadotropinFSH,LHprzezprzy-
sadkęmózgowąlubgonadoliberynyGnRHprzezpodwzgórze)(KulaiSłowi-
kowska-Hilczer,2012b;Mędraś,2007;Rabijewski,2011a).Związanyjestzniskim
poziomemtestosteronu(od2ng/mlwieczoremdo4ng/mlrano)orazobniżonym
wydzielaniemFSHiLH(poniżej5mU/ml)(Mędraś,2007).Wydzielaniewpod-
wzgórzugonadoliberyny(GnRH),którejzadaniemjestpobudzanieprzysadkido
produkcjiLHiFSH,ulegazmniejszeniu,aprocestennosinazwędysregulacji
podwzgórzowegogeneratorapulsów(RabijewskiiZgliczyński,2009a).Wkon-
sekwencjidochodzidomniejszejstymulacjisyntezytestosteronuprzezkomórki