Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krajobrazwwarunkachantropopresji
–fragmentacjakrajobrazu:wiążesięzrozpademzwartegodotychczasobsza-
runamniejszeczęści(fragmenty).Skutkiemtegojestwzrostliczbypłatów
idługościgranickrajobrazowychorazzmniejszeniezwartościkrajobrazu.
Skutkujetom.in.spadkiembioróżnorodnościimigracjizwierząt.
–zużyciekrajobrazu:poleganakurczeniusięistniejącychpłatówwkrajobra-
zieorazichzwartości.Częstodochodzidospadkuliczbypłatóworazzmniej-
szeniadługościgranic.
–scaleniekrajobrazu:procesprzeciwnydofragmentacjikrajobrazuwiążącysię
np.zporzucaniemgruntówornychprzezczłowiekalubichodłogowaniem
wcelupoprawyżyznościgleby.Zwyklezmniejszasięilościpłatówkrajobra-
zuorazwzrastaichpowierzchniaidługośćgranicistniejącychpłatów.
Antropogenicznezmianykrajobrazuprzebiegajązróżnąintensywnością.
Pierwszymstopniemprzemianjestdegradacjakrajobrazu,polegającanaobniże-
niujegowartościprzyrodniczychiestetycznych.Składnikikrajobrazumogąulec
nieznacznemuprzemodelowaniu,alerelacjemiędzynimizwyklenieulegająza-
burzeniu.Dalszedestrukcyjneoddziaływanieczłowiekanakrajobrazmożedopro-
wadzićdodegeneracjikrajobrazu,czylirozpaduwewnętrznychzależnościwsys-
temie,costwarzapoważnezagrożeniezanikiemmechanizmówstabilizujących
systemśrodowiska.Znacznenasilenieantropopresjiczęstoprowadzidozmian,
którepowodujądysfunkcjękrajobrazu.Skutkiemczegojestzmianasposobuprze-
pływumateriiienergiiwprzestrzenikrajobrazowej,natomiastbrakzmianwstruk-
turzesystemuprzyrodniczegotworzącegotenkrajobraz.Dalszenegatywneod-
działywanieczłowiekanaśrodowiskomożedoprowadzićdodekompozycji
krajobrazu.Wiążesięonazezmianąskładu,strukturyirelacjiilościowychmiędzy
elementamisystemuipowodujeistotneprzeobrażeniakrajobrazu.Skutkiantro-
popresjiwkrajobraziemogąbyćodwracalnelubnieodwracalne.Jeśliingerencja
człowiekawkrajobrazjestkrótkotrwała,oniewielkimnasileniu,topoustaniu
czynnikazakłócającegomożedojśćdonaturalnejregeneracjisystemu.Takąwła-
ściwośćnazywamyelastycznościąkrajobrazu.Wprzypadkudługotrwałejiinten-
sywnejantropopresjipowodującejtrwałezmianypowrótkrajobrazudostanu
zbliżonegowyjściowemu,nadrodzeelastyczności,niejestmożliwy.
WholoceniekrajobrazPolskiuległznacznemuantropogenicznemuprzeobra-
żeniu.Dodziśprzetrwałytylkoniewielkiefragmentypierwotnegokrajobrazu
występującewnajwyższychczęściachTatr,KarkonoszyiBieszczadów,wstrefie
rezerwatowejbagienno-torfowiskowejPodlasiaorazwefragmentachkompleksów
leśnychPuszczyBiałowieskiej.Znaczniewiększepowierzchniezajmująterenyokraj-
obrazienaturalnym(m.in.kompleksyleśnewSudetachiKarpatach,BoryTuchol-
skieiBoryDolnośląskie,PuszczaSolskaorazterenybagienno-torfowiskowe
Polesia).Krajobrazkulturowyreprezentujągłównieterenywiejskieirolniczeoraz
51
