Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTĘP
badanychnazwwłasnych,uwzględniającprzytymczynnikizarównojęzykowe,jak
iekstralingwistyczne.
Wczasachnamwspółczesnychnazwiskojestdefiniowanejakonazwawłasna,
dziedziczneokreślenieczłowieka,któraprzechodzinajczęściejzojca,rzadziej
zmatki,nadziecko.Jesttoswoistawłasnośćczłowieka,któregookreśla.Nazwisko
jestchronioneprawnie.ObecniekażdyobywatelRzeczypospolitejPolskiejmusi
posiadaćnazwisko.Jeślinieotrzymałnazwiskanazasadziedziedziczenia,jestmu
ononadawaneurzędowo[Rymut1998,143].
Wedługdotychczasowychbadańustaleniesięwspółczesnegoterminunazwisko
nastąpiłowdrugiejpołowieXIXinapoczątkuXXwieku[Bubak1986,22-23].Było
tozwiązanezprzyjęciemwowymczasieprzepisówprawnychwprowadzających
powszechnyobowiązekposiadanianazwiska.Odpowiednieregulacjewtymzakresie
wposzczególnychzaborachprzeprowadzonowróżnymczasie:1)wzaborzepru-
skimw1875roku,2)wbyłymzaborzerosyjskimw1926roku,3)wbyłymzaborze
austriackimw1928roku[Grzybowski1957,514].
Dotychczaswliteraturzeprzedmiotuwróżnorakisposóbokreślanokomponent
występującybezpośredniopoimieniu,np.:nazwiskoindywidualne[Taszycki1924],
określeniedodatkowe[Wolnicz-Pawłowska1978;Szulowska1992;Mytnik2010],
protonazwisko[Kowalik-Kaleta1983],przezwisko,przydomek[Warchoł1996],okre-
śleniepoimienne[Mytnik2017].
Wniniejszejrozprawienaokreśleniedrugiejpoimieniunazwyosobowejprzy-
jąłemterminnazwisko,mającświadomość,żeterminównieposiadawszystkich
cechdzisiejszegonazwiska.Jakwiadomo,nazwiskakształtowałysięwprocesie
wielowiekowejewolucji.Domomentuwejściaodpowiednichprzepisówprzezkilka
stulecifunkcjonowałynapodstawiezwyczaju.OkresodXVIdoXVIIIwiekudla
tegoelementuformułyidentyfikacyjnejbyłszczególnieważnyzewzględunato,
żewówczasosobowenazwywłasneulegałystopniowejstabilizacji,jednakniebyły
jeszczeobjęteregulacjamiprawnymi.
Wróżnychpracachpoświęconychantroponimiidajesięzauważyćbrakjed-
nolitegosposobuklasyfikacjimateriałuantroponimicznego.Sposóbklasyfikacji
determinujegłówniejegojakośćizłożoność.
JednymzpierwszychpodziałównazwiskjestklasyfikacjaJ.Bystronia.Autorten
wyróżniłnazwiska:1)pospolite,2)odimienne,3)odmiejscowe,4)obce[Bystroń
1993,17].Wewspółczesnychpracachonomastycznychwykorzystywanesąnajczę-
ściejklasyfikacjeW
.Taszyckiego(semantyczna)[Taszycki1926]orazS.Rosponda
(strukturalna)[Rospond1965].
Wniniejszymopracowaniuwzależnościodomawianejgrupyspołecznejnazwi
-
skapodzieliłemna:
1)nazwiskaszlachty:
