Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.1.Integracjajakoscalanie/konstrukcja
Zgodnyzpierwsząformąintegracji(czyliscalaniemczęściwspójnącałość)programnauczaniajestkonstrukcjązbudowanąnaarchitektonicznejideiscalonego
obrazuświata,jakimdysponujądzieci,zanimopanujądyscyplinarną(przedmiotową)matrycęjegointerpretacji.Programowe,sfragmentaryzowaneelementyniemające
związkuztym,cointeresujedzieci,zostajązastąpioneprojektamizorganizowanymiwokółzagadnieńdobrzeodpowiadającychichdoświadczeniomifascynacjom
poznawczym.Cząstkowaaktywnośćocharakterzepolonistycznym,matematycznym,przyrodniczym,społecznymczyartystycznymstajesięwówczaselementem
interdyscyplinarnejcałości,projektowanej,wykonywanejiewaluowanejprzezuczniów(jakorealizatorówdziałańwnegocjacjach)znauczycielem(jakoorganizatorem
stymulującegośrodowiskauczeniasię).Warunkiempowodzeniajestoparcietychdziałańnazagadnieniachpraktycznychiproblemowych,anienatreściach
definicyjno-nazewniczych,oraznasamodzielnościkoncepcyjnejuczniów,anienainstruktarzupochodzącymodnauczycielalubzzeszytućwiczeń.
Takiejpostaciintegracjinajbardziejodpowiadaideametodyprojektów,którejwszystkieelementypozostająwdynamicznymzwiązkuzkoncepcyjną,samodzielną
aktywnościądzieci.Jejzałożeniaiefektyodnosząsięnietylkodowiedzypowstającejwwynikupracyprojektowejwumyśleuczniów,aletakżedowarunków
konstruowaniaichtożsamości.Metodaprojektówpozwalabowiemuczniomdoświadczaćwłasnejpodmiotowościisprawczości,stawiaichnapozycjiwytwórców
znaczeńiwiedzy,pozwalasiłowaćsiępoznawczozrówieśnikamiorazzapewniadoświadczaniewspólnotydziałaniaitworzenia.Tegorodzajupodejście,
skoncentrowanenadziecku(studentcenteredapproach),anienauczanietreścibezpodziałunaprzedmioty(curriculumcenteredapproach),jesttraktowane
wzachodniejteoriiipraktycepedagogicznejjakosynonimedukacjizintegrowanej29.
Chociażmetodaprojektówwydawaćbysięmogłajedyniepomysłemmetodycznym,należyrozumiećjądalekoszerzej–byprzywołaćsłynneokreślenieWiliama
H.Kilpatricka–jakofilozofięsamodzielnegouczeniasię.Jejpodjęcietouruchomienieodmiennegodyskursudziecka–uczestnikaprocesówuczeniasię–iodmiennej
teoriiuzasadniającejrelacjęedukacyjnąmiędzyuczniemanauczycielem.Takazmianamacharaktergłębokiejingerencjiwkulturędydaktyczną,wymagaredefinicji
tego,czymsądobraedukacjaiuczeniesię,orazcałkowitegoodwróceniarolinauczyciela.Nauczycielprzestajebyćegzegetąświata,źródłemdanych,wyjaśnień,
interpretacjiiinstrukcjidziałań.Niemożejużpoprzestawaćnamówieniu(nawetwyrazistymiprzekonującym)idemonstrowaniu(nawetskuteczniepoglądowym),
astajesięinspiratoremsytuacjiproblemowych,wktórychstawiaucznia.Jegoprofesjonalizmwyrażasięwumiejętnościformułowaniadobrychpytań,tworzeniu
bogategointeraktywnegośrodowiskamaterialnegowklasie,zapewniającegostanowiskabadawczeiwarsztatpracypraktycznej,przedstawianiupropozycji
wyzwalającychuczniowskiezabiegibadawczeoraz–cozasadniczeicoprzenikawszystkieteelementy–umiejętnościwycofaniasięzpierwszegoplanuklasy.
Kluczowącechąprojektujestodkrywanie(investigation)–rodzajbadaniaangażującegodzieciwposzukiwanieodpowiedzinapytania,któresformułowałyonesame
lubwewspółpracyznauczycielemiktóreprzerodziłysięwpostępowaniebadawcze.Nauczycielwykorzystujewiedzęokażdymuczniu,bypodczasuczeniasięprzez
projektowaniezachęcaćdziecidodynamicznejinterakcjizludźmi,rzeczamiiśrodowiskiemorazdoaktywnegoudziałuwplanowaniu,prowadzeniuiewaluacji
projektu30.
Takiwariantedukacjizintegrowanejwydajesiękuszącydlapolskiejwczesnejedukacjinietylkozuwaginasprawdzoneprzykładywszkolnictwiealternatywnym
pierwszejpołowyXXwieku.Takżedlatego,żejestdobrzeopracowanyioprzyrządowanydydaktycznie,równieżwpedagogicepolskiej,począwszyodokresu
przedwojennego31,askończywszynapublikacjachwspółczesnych32,dodającdonichprzekładypracekspertówoświatowejrandze,jaknaprzykładLilian
Katz33.Ażsięprosi,byopartynaprojektachmodeledukacjiupowszechnićwnauczaniupoczątkowym.