Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.3.Integracjajakosieć
Integracjajakosiećmożebyćpróbąodpowiedzinazmianyzachodzącewewspółczesnejkulturze,dlaktórejtypowesąwielośćźródełwiedzyiprzejściedomodelu
kofiguratywnejiprefiguratywnejtransmisjiistotnychkulturowoznaczeńikompetencji49.Wtychodmianachtransmisjidzieciuczestnicząodurodzeniaitraktująjejako
jedyne„naturalne”.Ofertaszkolna–program,zakładanetreściimetody–tracimonopoljakoźródłoznaczeńistajesięjednymzelementówsieci.
Szkoła,opisywanaprzezkredencjalistówjakonarzędzieutrzymywaniawładzykulturowejzapomocądyplomówicertyfikatów,wnajbardziejoptymistycznejwersji
jestdzisiajtylkojednym–zregułyprzestarzałym,jeślichodziorealizowanestrategiedziałań–miejscemopracowywaniaikonstruowaniawiedzy.Współczesne
najmłodszegeneracjewzrastająjako,jakokreśliłjeMarcPrensky,tubylcykulturywizualnej(digitalnatives)wcyfrowymświecie,wktórymkomunikacja
zapośredniczonaprzezmediaprzebiegawnieskończonychwariantachorazwniespotykanymdotychczastempieiprzyniespotykanejdostępnościdanych.
Socjalizowanepoznawczowcyfrowymświeciedzieciwchodzącedzisiajdoszkołyróżniąsiępodwielomawzględamiodprzebywającychwtejszkoleodwielulat
nauczycieli.Sąinnejużnapoziomieneurologicznym50.Nienależąjuż,jakichnauczyciele,dopostfiguratywnejkulturynieocenionychprzodków,opartejnapionowym
transferzeznaczeńodstarszejgeneracjidomłodszej,aledokulturyodnalezionychrówieśników,opartejnapoziomymtransferzeznaczeń,idoprefiguratywnejkultury
zagadkowychdzieci51,coraztrudniejszychdozrozumieniadlastarszychpokoleń,odktórychdoroślimogąuczyćsięrozumieniawspółczesnegocyfrowegoświata.
Dziecidysponująinnymistrategiamiczytaniatekstów(nieczytająlinearnie,leczhipertekstowo),gromadzeniadanych(znaciskiemnienazapamiętywanieszczegółów,
alenaszybkąocenęwartości,selekcjęizapominaniezbędnychinformacji)iichwizualizacji,innymiproceduramidokonywaniawyborówitakdalej.Często
sątostrategienajbardziejaktualnekulturowo,któredlapokolenianauczycieli(digitalimigrants)sątrudnoosiągalne.
Takasytuacjaoznaczanietylko,jakmogłobysięwydawaćszkole,nowemożliwościedukacyjne,aleprzedewszystkimnowykontekstinowewymogidlasystemu
szkolnego,którypowinienprzekształcaćswojezałożeniadotyczącepodmiotukształcenia(rekonstrukcjadiagnozy),sposobówdziałaniaedukacyjnego(rekonstrukcja
metod),zasadorganizacjiśrodowiskamaterialnego(rekonstrukcjaprzestrzeni),przygotowanianauczycieli(rekonstrukcjakompetencjikadry)irealizowanychzadań
(rekonstrukcjacelów).Abynadążyćzamłodympokoleniem,szkołamusizrozumieć,ktodziśdoniejwchodzi.Musiwzgodzieztymrozpoznaniemodpowiedzieć
ofertąmetoduwzględniającychtezmiany,racjonalniedobieranychwwarunkach,gdywiedzapochodzizogólniedostępnychwieluźródeł,jestpowszechnie
konstruowanawwymianiepartnerskiej,poziomejprzezkomunikacjęinternetowąiudostępnianajakodobropowszechne,pozbawione„sakralizacji”instytucjonalnej.
Tozupełnienowakulturowosytuacjadlaszkołyinauczycielinawykłychdowiedzotwórczegomonopolupodręcznika.
Dozadańszkoływynikającychzjejpotencjalnegowpisaniawsiećedukacyjno-kulturową,wjakiejfunkcjonujądzieci,należyteżakceptacjaichspecyfiki
tożsamościowej,będącejefektemzwielokrotnionych,nakładającychsię,aleiwewnętrzniesprzecznychmożliwościcyfrowych:funkcjonowaniawwirtualnychświatach
internetu,przenoszeniaznaczeńprzezobrazy,aniesłowa,anonimowości,inicjowaniaipodtrzymywaniacyfrowychrelacjispołecznych,łatwegoupubliczniania
elementówżyciaosobistego,zniesieniabarierwyznaczającychgranicedostępnościwiedzy,wysokiegotempadoświadczeń,skłonnościdowidowiskowych
flashmobowychefektówitakdalej.Uczniomoswojonymzcyfrowymświatemtylkotakaakceptacjazapewniaspójnośćdoświadczeńpozaszkolnychiszkolnych;tym,
którzyzpowodówśrodowiskowychsąwykluczenizkulturycyfrowej,możestworzyćszansęwejściawniązinicjatywyszkoły.
To,rzeczjasna,niemażadnegozwiązkuz„komunijną”wizjąwkładudorosłychwcyfryzacjężyciadziecka,rozpowszechnianąkażdegorokuwmajuwformie
postulatu:„Rodzicechrzestni,kupciemikomputer”.WrolitakiegodarczyńcywystępowałaministeredukacjiKrystynaSzumilas.Szkołybezpodręcznikówsobienie
wyobraża,więcchceją„wzbogacić”oe-podręczniki,posługującsięprzytymdobrzeznanąretorykądidaskalocentryczną,zgodniezktórąnauczaniejestzawszeoparte
nawybranychprzeznauczycielitreściachdozapoznaniasięznimi(takzwanegoprzyswojenia)przezuczniów:
Namchodzioto,żebynauczycielpotrafiłdobieraćodpowiedniemateriałydotego,żebyjegolekcjabyłabardziejatrakcyjnadlauczniaidawałalepszyefektwpostaciumiejętnościucznia.Towymaga
kreatywnegopodejściadotreściedukacyjnych.Towymagarównieżodnauczycielawyjściapozapodręcznikiposzukaniatakichtreści,któremogąwzmocnićprocesdydaktyczny.Dzisiejszatechnologia
natopozwala.Nauczyciel,mającdostępdointernetu,mającsprzęt,możeznaleźćprogramczytreści,którepasujądojegolekcji,niekonieczniezawartewjegopodręczniku52.
Abyszkołazintegrowałasięjakoelementsiecisprzyjającejrozwojowiuczniów,zmienićsięmusząkompetencjenauczycieli(idodajmy:całejadministracji
oświatowej),azadaniaszkołymusząbyćbudowanewnowejracjonalności,począwszyodalfabetyzacjiwizualnej53,poprzezalfabetyzacjękrytyczną54,pozastąpienie
naciskunaszczegółoweprzyswajaniedanychizaufaniedopublicznychźródełwiedzynaciskiemnarozwójkluczowychdziśkompetencji,takichjakszybkaselekcja
iodrzucanie(zapominanie)danychzbędnychinieufnośćwobecupublicznianychznaczeń.Dzisiajwiedzyjest„zadużo”ipochodzionazróżnychźródełoróżnym
poziomiewiarygodności.Toztakąwiedząmusząradzićsobiewspółczesnepokolenia.ProjektyopartenaudzialecyfrowegoświatawszkolesąwPolscecorazczęstsze,
choćsilnyjestrównieżopórprzednimi.
Trzyopisanewariantyintegracjiniewyczerpują,rzeczjasna,możliwościjejrozumienia,alemogą–mamnadzieję–byćprzydatnedouporządkowaniamyślenia.
Pozostajązesobąwścisłychzwiązkach.Choćkażdyznichjakogłównymotyweksponujeinnyelementintegrujący,jednakłączyjeuspójnianieoferty
z„ubiograficznionym”dzieckiemjakozasadniczymkontekstem,elementemicelemedukacji.Powodujeto,żekażdyztychmotywówłatwoasymilujepozostałe,
wykorzystującjejakoswoistąwartośćdodatkową.Wszystkieoneopierająsięnaaksjologicznieipsychologicznieinicjowanymorazuzasadnianymrespektowaniucech,
możliwości,potrzebikompetencjidzieciorazzapewnianiuimdoświadczaniadialogowychrelacjizeświatem.Typowedladzieciństwaaktywnośćiciekawość
poznawcza,ciągłośćprocesówwykorzystywaniakompetencjiizasobówintelektualnych,poszerzenieświatamedialnegoiwłączeniegowobrębmurówszkolnych
–każdyztychelementówzosobnaiwszystkierazem,przenikającsięnawzajem,składająsięnaofertęotwartąnadzieckoorazrespektująjegowłaściwości,konteksty
biograficzneispecyfikęrozwojową.Zapobiegająrozbiciujegożyciaidoświadczeńpoznawczychnaniespójneelementy,radykalnieodmiennepodwzględem
charakteruizasadfunkcjonowania.Szkołagotowazaakceptowaćkalejdoskopowąróżnorodnośćświatówdzieci,swoistychaosbiografiiiumysłówjakonaturalny
elementedukacji55umożliwiaimintegracjęwewnętrzną,podczasgdyszkołazintegrowananapapierze,narzucającaswójsztucznyład,udająca,żeuczniowiesąspod
jednejsztancy,prowadzidodezintegracjiwiedzydzieciiichtożsamości56.Jakazatemjestpolskaedukacjazwanazintegrowaną,zktórądzieńpodniuborykająsię
dzieci?
