Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
2.Astronomiasferyczna
Rys.2.19.Wpływaberracjinakierunek,wktórymwidać
obiekt.(a)Obserwatorwspoczynku.(b)Obserwator
wruchu
Rys.2.20.Teleskopustawionyjestwprostnagwiazdę,na
jejrzeczywistykierunek.Naprzebyciecałejjegodługo-
ścipromieńświatłapotrzebujeczasut=l/c.Jednocześnie
teleskopporuszasięzprędkościąv,którejskładowapro-
stopadładopromieniaświatłajestvsinθ.Promieńświatła
trafiwięcwspódteleskopuzprzesunięciemodosi
optycznejox=tvsinθ=l(v/c)sinθ.Wyrażonewradia-
nachodchyleniepromieniaodrzeczywistegokierunku
jestzatema=x/l=(v/c)sinθ
Refrakcja-przechodzącprzezatmosferę,pro-
mieńświatłaulegazałamaniu,czylirefrakcji.
Wefekcieobserwowanykierunekkugwieździe
różnisięodrzeczywistego.Wielkośćrefrakcjiza-
leżyodwarunkówatmosferycznychwzdłużdrogi
promienia,przedewszystkimciśnieniaitempera-
tury,więcbardzotrudnowyliczyćjądokładnie.
Łatwojednakwyprowadzićpewneprzybliżenie,
wystarczającedocelówpraktycznych.Jeśliobiekt
niejestzbytdalekoodzenitu,możnaprzyjąć,że
atmosferanadrodzepromieniaskładasięzpła-
skich,równoległychwarstw,zktórychkażdama
swójwspółczynnikzałamanian
i(rys.2.21).Poza
atmosferąn=1.
Rys.2.21.Refrakcjapromieniaświatłaprzechodzące-
goprzezatmosferę.Jeśliwysokośćobiektuniejest
zbytmała,możemysobiewyobrazić,żeatmosfera
składasięzpłaskichwarstw,zktórychkażdamaswój
własnywspółczynnikzałamaniaświatłan
i.Poza
atmosferąwynosion1irośniewstronępowierzchni
Ziemi
Niechzbędzieprawdziwą,aζobserwowa-
nąodległościązenitalnąobiektu.Stosującprawo
Snelliusaioznaczeniazrys.2.21,otrzymujemyna-
stępującyzestawrównań,opisującychzałamanie
światłanagranicachkolejnychwarstw:
Podstawiającpokoleijednododrugiego,dostaje-
my:
(2.31)
GdykątrefrakcjiR=z-ζjestmałyiwyrazimygo
wradianach,mamy:
Wkońcuotrzymujemy:
(2.32)
