Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Wstęp
Wciemną,bezchmurnąnoc,zdalaodmiejskich
świateł,gwiaździstenieboukazujecałąswąwspa-
niałość(fot.1.1).Tysiącepunkcikówrozświetla-
jącychfirmamentfascynowałyludziodzarania
dziejów.
Starożytnidostrzegalinaniebiekształtyzwią-
zanezreligijnymimitamiiznakizsyłaneprzezbo-
gów.Jednakjużparętysięcylattemuzaczęłasię
rozwijaćastronomia,odcinającasięodreligijnych
iastrologicznychprzesądów.Ludziezaczęlibadać
niebodlaniegosamego.
1.1.Ciałaniebieskie
WXVIw.zaczętozdawaćsobiesprawę,żeZiemia
niejestcentrumWszechświata.Mniejwięcejwte-
dypojawiłasięteżmyśl,żegwiazdytociałapo-
dobnedoSłońca.Jawiąsięjakosłabepunktytylko
zpowoduolbrzymichodległościdzielącychjeod
obserwatora.Dziświemy,żeSłońceigwiazdyto
świecącekulegorącegogazu,produkująceenergię,
przetwarzającwreakcjachtermojądrowychwodór
whelicięższepierwiastki(zob.rozdz.11).
Choćgwiazdyprzemieszczająsięwzględem
siebiezogromnymiprędkościami,ichukładwy-
dajesięniezmienny,nawetwskalitysięcylat.To
oczywiścieskutekichwielkichodległości.Można
jednakzaobserwowaćciała,któreprzesuwająsię
natlegwiazd.OpróczSłońcaiKsiężycasątopla-
nety,nazwanetakjużwstarożytnościodgreckie-
gosłowaoznaczającegowędrowca.
Szybkieruchyplanetwskazują,żesąone
znaczniebliżejZieminiżgwiazdy.Irzeczywiście,
obiegająSłońce.Wedługwspółczesnejdefinicji
(zob.rozdz.7)jest8planetwokółsłonecznych:
Merkury,Wenus,Ziemia,Mars,Jowisz,Saturn,
UraniNeptun.Oprócztychstosunkowodużych
ciałwokółSłońcaporuszasięmnóstworozmaitych
drobniejszychobiektów:planetkarłowatych,pla-
netoid,meteoroidówikomet(zob.rozdz.8).Więk-
szośćplanetmawłasneksiężyce.Planety,księżyce
Fot.1.1.Gwiaździsteniebowpełnej
krasiemożnapodziwiaćtylkozdala
odmiejskichświateł(fot.PekkaPa-
rviainen)
