Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Podstawowepojęciamechanikikwantowej
1.2.
Podstawowepojęciamechanikikwantowej
1.2.Podstawowepojęciamechanikikwantowej
1.2.1.ZasadanieoznaczonościHeisenberga
33
Dualistycznycharakterelektronówiinnychcząstekelementarnych
sugeruje,żeichruchniemożebyćopisywanyrównaniamiokreślają-
cymiruchciałmakroskopowych,np.równaniamiNewtona.Należy
takżeoczekiwać,żerównieżstanmikrocząstekpowinienbyćokreślo-
nyinaczejniżstanmakrocząstek.Wmechaniceklasycznejstanukła-
dumającegofstopniswobodyokreślamyprzezpodaniewartościf
współrzędnychq1,q2,...,qforazkanoniczniesprzężonychznimipę-
dówp1,p2,...,pf.Znającwartościqiorazpi(i=1,2,...,f)wchwilit0
orazdziałającenacząstkisiłymożemy,rozwiązującrównaniaruchu,
znaleźćwartościwspółrzędnychorazpędów,tzn.wyznaczyćstan
układuwdowolnejchwilit,późniejszejlubwcześniejszejodt0.
Wyobraźmysobie,żeklasycznąmetodęokreślaniastanucząstki
chcemyzastosowaćdowyznaczeniastanuelektronu.Wtymcelumu-
simyokreślićjegopołożenieipęd.Przypuśćmy,żechcemyokreślić
położenieelektronu,obserwującgopodmikroskopem.Przeprowadzo-
nywtensposóbpomiarpołożeniajestobarczonybłędemwynikają-
cymzograniczonejzdolnościrozdzielczejmikroskopu.Zdolnośćroz-
dzielczajestodwrotnieproporcjonalnadodługościfalipadającego
światła,atymsamym,zgodniezewzorem(1.12),jestproporcjonalna
dopędupadającegofotonu.Położenieelektronuokreślimytymdo-
kładniej,imwiększajestzdolnośćrozdzielczamikroskopu.Jednakże
większazdolnośćrozdzielczamikroskopuwymagawiększegopędu
padającegofotonu.Zkoleiimwiększyjestpędfotonuzderzającego
sięzelektronem,tymsilniejzaburzonyzostaniepędelektronuitym
większymbłędembędzieobarczonypomiarjegopędu.Dochodzimy
wtensposóbdowniosku,żeniemożliwejestjednoczesnedokładne
określeniepołożeniaipęduelektronu.Imdokładniejokreślimypoło-
żenie,tymwiększybłądpopełnimywpomiarzepęduiviceversa.
Opisanedoświadczeniemyślowemajednakpewnąbardzoistotną
wadę.Mianowiciemożesugerować,żeelektron,gdyniejestobser-
wowany,maściśleokreślonepołożenieiściśleokreślonypędpodob-
niejakcząstkaklasyczna,adopieroingerencjaobserwatorazakłóca
tenstan;dokładnypomiarpołożeniasprawia,pędstajesięnieokre-
ślony,apomiarpęduczyninieokreślonympołożenie.Wistociesytu-