Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.RozszerzenieparadygmatuASEprzezLudwigavonMisesa...
jegopolewidzeniajestograniczone–musidoniegodocieraćwiedzana
tematzmianwparametrachświatazewnętrznegotak,abymógłswoje
decyzjeskoordynowaćzezmianamizachodzącymiwszerszymkontekście.
Hayekwskazuje,żeodpowiedziąnapowyższewyzwaniajestsystemce-
nowy,gdyżcenymogądziałaćkoordynująconadziałaniaposzczególnych
ludzi,dostarczającimniejakouimpulsówzzewnątrz”wanalogicznyspo-
sób,wjakisubiektywnewartościowaniastanowiąwewnętrznyimpulsdo
działania.Hayekilustrujetonastępująco:
uWartoprzezchwilępokontemplowaćbardzoprostyprzykładdziałaniasys-
temucenowego,abyzrozumieć,codokładnieonosiąga.Załóżmy,żegdzieśna
świeciepojawiłasięnowamożliwośćużyciajednegozsurowców,powiedzmy
cyny,lubteżzostałowyeliminowanejednozeźródełdostawtegosurowca.
Dlanaszychcelówniemaznaczenia–ijesttobardzoznaczące,żeniemato
znaczenia–któraztychprzyczynuczyniłacynędobremrzadszymniż[była]
wcześniej.Wszystko,czegopotrzebująwiedziećodbiorcycyny,toto,żeczęść
cyny,którąwcześniejkonsumowali,jestterazbardziejzyskownieużywana
winnychzastosowaniach,wkonsekwencjiczegoonimusząjąterazbardziej
oszczędzać.Zdecydowanawiększośćznichniepotrzebujenawetwiedzieć,do
czegotadodatkowacynajestpotrzebna.Jeślitylkoczęśćznichdowiesiębez-
pośrednioonowympopycieirealokujezasobynajegozaspokojenieijeślipod-
miotywiedząceopowstałymnowymzapotrzebowaniuzaspokojąjezinnych
źródeł,efekty[zmiany]szybkorozprzestrzeniąsięwcałymsystemieekono-
micznymibędąmiaływpływnietylkonawszystkiezastosowaniacyny,ale
takżenazastosowaniajejsubstytutóworazsubstytutówtychsubstytutów
itd.,awszystkotobezwiedzywiększościzaangażowanychwtezmianyna
tematpoczątkowejichprzyczyny.Całośćdziałajakjedenrynek,niedla-
tego,żeniektórzyjegoczłonkowiebadającałytenobszar,aledlatego,że
ichograniczonepolawidzeniawystarczającopokrywająsięwzajemnie
wtensposób,żepoprzezwielupośrednikówadekwatnainformacjaprze-
kazywanajestdowszystkich[...]”
34
.
Hayekpodkreśla,żetensystemsamwsobiedziałabardzoefektywnie:
uWskrótowejformie,poprzezpewienznak,tylkonajbardziejesencjonalna
informacjajestprzekazywana,itoprzekazywanatylkodotych,którychdoty-
czy.Jestwięcejniżmetaforąopisywaćsystemcenowyjakorodzajmaszynerii
dorejestrowaniazmianlubjakosystemtelekomunikacji,któryumożliwiapo-
jedynczymproducentomobserwowaćzmianykilkutylkowskazóweknakilku
tarczach,abydostosowaćsiędozmian,októrychmogąsięnigdyniedowie-
dziećwięcejniżtylkoto,cobyłowidocznewsamejwysokościceny”
35
.
2.RozszerzenieparadygmatuASEprzezLudwigavon
Misesa...
27
