Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Białka
Steroidystabilizująbłonykomórkowe,
atakżedziałająjakhormony
25
Steroidy(sterydy)możnałatwoodróżnićodinnychklas
lipidówdziękiobecnościczterechpołączonychzesobą
pierścieniwęglowodorowych.Worganizmachżywych,
łańcuchywęglowodoroweoróżnejdługości,jakrów-
nieżgrupyhydroksyloweillubkarbonylowe,mogąbyć
przyłączonedotegoszkieletu,zapewniającdużąróżno-
rodnośćcząsteczek.Gdygrupahydroksylowajestprzy-
łączonawpozycji3węgla,steroidnazywasięsterolem
(ryc.2.12).Sitosteroljestnajobficiejwystępującymste-
rolemwzielonychalgachiroślinach,aergosterolczę-
stowystępujewgrzybach.Cholesterol,takpowszechny
wkomórkachzwierzęcych,jestobecnytylkowśladowych
ilościachwroślinach.Wewszystkichorganizmach,zwy-
jątkiemprokariontów,sterolesąważnymiskładnikami
błonstabilizującymiogonyfosfolipidowe.
Steroidymogąrównieżdziałaćjakohormony.Na
przykładanterydiol(ang.antheridiol),należącydosteroli,
służyjakoatraktantpłciowyulęgniowcaAchlyabisexualis,
agrupapochodnychsteroidowychzwanychbrassinoste-
roidamipromujewzrostniektórychłodyg.Sąteżdowody,
żeniektóreroślinyprodukująestrogen,jedenzhormonów
płciowychssaków,alejegorolawrośliniejestnieznana.
Białka
Białkasąnajliczniejszągrupącząsteczekorganicznych.
Wwiększościorganizmówżywych,białkastanowią50lub
więcejprocentsuchejmasy.Tylkorośliny,którewyróż-
niająsiędużązawartościącelulozy,mająmniejniżpołowę
HO
(a)Sterol,budowaogólna
CH3
CH3
CH3
H3C
CH3
H3C
CH3
CH3
Lamelesuberynowenapowierzchniścianykomórkowej
0,1μm
Ryc.2.11.Lamelesuberynowe
Mikrografiazmikroskopuelektronowegopokazującalamele
suberynowewścianachmiędzydwiemakomórkamikorkabulwy
ziemniaka.Zwróćuwagęnanaprzemiennejasneiciemnepasma.
Komórkikorkatworząnajbardziejzewnętrznąwarstwęochronną
wczęściachroślin,takichjakbulwyziemniakaorazłodygiikorzenie
roślindrzewiastych
białkawichsuchejmasie.Białkapełniąworganizmach
żywychniezwykleróżnorodnefunkcje.Wswojejbudowie
wszystkiezaprojektowanesąwedługtegosamegoplanu;
sąpolimeramicząsteczekzawierającychazot,zwanych
aminokwasami,ułożonymiwliniowejsekwencji.Dwa-
dzieściaróżnychtypówaminokwasówjestwykorzystywa-
nychprzezżyweorganizmydotworzeniabiałek(patrzesej
nWegetarianie,aminokwasyiazot”).
Cząsteczkibiałeksądużeizłożone,częstozawie-
rająkilkasetlubwięcejmonomerówwpostaciamino-
kwasów.Ztegoteżpowodu,różnorodnośćsekwencji
aminokwasów,atymsamymróżnorodnośćcząsteczek
białek,jestogromna-mniejwięcejtakogromna,
jakliczbaróżnychzdań,któremożnanapisaćnaszym
26-literowym3alfabetem.Organizmyjednak,syntetyzują
3Alfabetnieuwzględniającyznakówdiakrytycznych(przyp.
tłum.).
CH3
CH3
H3C
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
CH3
HO
HO
(b)
β-sitosterol(najbardziej
powszechnysterol
wzielonychalgachiroślinach)
(c)
Ergosterol(występuje
wkomórkachgrzybów)
Ryc.2.12.Sterole
(a)Budowaogólnasterolu;(b)β-sitosterol;(c)ergosterol;(d)cholesterol
HO
(d)
Cholesterol(popularny
sterolzwierzęcy)
